Θορικό: Το αρχαιότερο θέατρο της Ευρώπης

Το θέατρο Θορικού στην λαυρεωτική γη είναι αρχαιότερο θέατρο στην Ευρώπη και σίγουρα ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο, κατασκευάστηκε τον 6 αιώνα π.Χ. και η ιδιαιτερότητα του βρίσκεται στο ιδιόμορφο ελλειψοειδές σχήμα του, σε αντίθεση με την ημικυκλική κατασκευή των νεότερων σε χρονολογία θεάτρων. Ηταν το επίκεντρο του αρχαίου Δήμου του Θορικού, που ανήκε στην πόλη-κράτος των Αθηνών και χρησιμοποιείτο όχι μόνο για παραστάσεις αλλά και για τις συνεδριάσεις των πολιτών του Δήμου.
Η χωρητικότητα του ανέρχεται στους 4.000 θεατές.

Στον χώρο του θεάτρου υπήρχε μικρός ναός του θεού ΔΙΟΝΥΣΟΥ και δωμάτια για την διαμονή των ηθοποιών.  Στην ανατολική πλευρά υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με κερκίδες διπλού επιπέδου λαξευμένες στο βράχο, που ήταν πιθανός τόπος συγκέντρωσης και προετοιμασίας των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν στις συνελεύσεις του Δήμου.

Δίπλα στο δυτικό διάζωμα του θεάτρου  υπάρχουν ευρήματα από ένα σπίτι με πεντάκλινο δωμάτιο, πιθανότατα δωμάτιο συμποσίων, και εξωτερική αυλή. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι ακριβώς νότια της σκηνής του θεάτρου και σε παράλληλη εποχή με την λειτουργία του, υπήρχε νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε από τον 6ο αι. π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Βόρεια του θεάτρου υπάρχει ο λόφος Βελατούριπου στην κορυφή του φιλοξενεί θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής περιόδου (1.600-1.100 π.Χ.).

Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί πέντε τάφοι, δύο από αυτούς μεγάλοι θολωτοί, με πλήθος από κτερίσματα στο εσωτερικό τους, ενώ όλη η γύρω περιοχή είναι γεμάτη από αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τον έντονο εποικισμό ενός μεγάλου λατρευτικού κέντρου της ευρύτερης περιοχής στην εποχή εκείνη.

Πίσω από αυτή την κορυφή βρίσκονται οι αρχαίοι θολωτοί τάφοι, ενώ στους πρόποδες μπορεί κανείς να παρατηρήσει σκόρπια τμήματα από τα αρχαία τείχη καθώς και τμήματα από σκάλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν κατά την ανάβαση τους προς την κορυφή του λόφου.

Τα ευρήματα όμως δεν σταματούν εδώ. Δίπλα ακριβώς από το αρχαίο θέατρο, στέκει ίσως ένα από τα αρχαιότερα «πλυντήρια» μεταλλεύματος του 6ου αιώνα π.χ. Τα «πλυντήρια» είναι ειδικές κατασκευές των αρχαίων μεταλλευτών, στις οποίες μεταφέρονταν τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη, το θρυμματισμό και το κοσκίνισμά τους, για τον εμπλουτισμό τους, δηλαδή για να καθαριστούν ακόμη καλύτερα. Το μετάλλευμα έβγαινε από μια παρακείμενη σπηλιά, ακριβώς δίπλα από το πλυντήριο, στην οποία υπήρχε μεγάλη ποσότητα από ασήμι και μόλυβδο. Να σημειωθεί ότι από το συγκεκριμένο ασήμι, κατασκευάστηκαν τα πρώτα αττικά τετράδραχμα, το Αθηναικό νόμισμα που κυριάρχησε για σχεδόν 5 αιώνες και είχε στην μία όψη την Αθηνά και στην άλλη την γλαύκα (κουκουβάγια). Ο χώρος αυτός αποτέλεσε την κύρια πηγή χρηματοδότησης των σχεδίων της Αθήνας κατά τον «χρυσό αιώνα» της πόλης. Το συγκεκριμένο μεταλλείο, μαζί με τα υπόλοιπα μεταλλεία της περιοχής έδιναν στην πόλη της Αθήνας 750 τάλαντα τον χρόνο, με τα οποία ο Θεμιστοκλής κατασκεύασε τον περίφημο στόλο της πόλης.

Η είσοδος της αρχαίας μεταλλευτικής στοάς, στην οποία μαρτυρείται παρουσία ανθρώπων και εκμετάλλευση των πόρων της από το 3.000 π.Χ. !!!

Πρόκειται για ένα τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, με τεράστια πολιτιστική και αρχαιολογική αξία, ενώ σε όλα αυτά ας προσθέσουμε το γεγονός ότι σε πολύ κοντινή απόσταση, ανατολικά από το θέατρο και τον λόφο, βρίσκεται το αρχαίο λιμάνι του Λαυρίου. Από εκεί ξεκινούσε τμήμα του στόλου από τις τριήρεις των Αθηναίων, με σκοπό το εμπόριο, την μεταφορά των θησαυρών της γης σε συμμαχικά λιμάνια, τις πολεμικές αποστολές, αλλά και τις μεταφορές πολιτών από όλη την επικράτεια για την συμμετοχή τους στις θρησκευτικές-τελετουργικές διαδικασίες στον συγκεκριμένο χώρο. Στην πεδιάδα νότιοδυτικά του οικισμού, υπάρχουν τα ερείπια δωρικού ναού, του 5ου αι. π.Χ., που έχει γίνει γνωστός ως «ναός της Δήμητρας και Κόρης» από επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή. Στην μυθολογία, όπως αναφέρεται στον ομηρικό ύμνο (όχι του αρχαίου ποιητή) προς την Δήμητρα, εδώ βρέθηκε η θεά αιχμαλωτισμένη από πειρατές κατά το ταξίδι της από την Κρήτη, κατάφερε να δραπετεύσει και να μεταβεί στην Ελευσίνα.

Το αρχαίο λιμάνι της πόλης του Λαυρίου. Εμπορικό κέντρο, πολεμικός ναύσταθμος, οχυρώθηκε κατα την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου.

Μετά την εξάντληση των μεταλλείων του Λαυρίου και την καταστροφή του Θορικού από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Σύλλα το 86 π.Χ. η περιοχή εγκαταλείφτηκε. Κατοικήθηκε και πάλι, κατά τη περίοδο που συνήθως ονομάζουμε «Πρωτο -Βυζαντινή»,   από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα μ.Χ., μέχρι την εποχή που ξεκινά η κάθοδος των σλαβικών φύλων προς τον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο.

Ας σημειωθεί πως η περιοχή της Λαυρεωτικής έχει χαρακτηριστεί με νομοθετήματα Εθνικός Δρυμός,  Αρχαιολογικός χώρος, Ιστορικός τόπος και Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους...

Και όμως... η γη αυτή, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της που ορίζεται από το πέρασμα του χρόνου και την αδιαφορία της εκάστοτε γραφειοκρατίας. Οι όποιες ταμπέλες (περί αναστήλωσης) του Υπουργείου Πολιτισμού και της Δημοτικής Αρχής του Λαυρίου δεν μπορούν να καλύψουν την χρόνια «εγκληματική» αδράνεια για την έλλειψη ανάδειξης της διαχρονικά ιστορικής σπουδαιότητας του συγκεκριμένου τόπου. Σε οποιοδήποτε άλλο κράτος, που θέλει απλά να λέγεται σοβαρό και να επικαλείται χωρίς ντροπή το «αρχαίο ένδοξο παρελθόν» η συγκεκριμένη περιοχή θα είχε αναδειχθεί σαν αρχαιολογικό-πολιτιστικό πάρκο. Θα είχε προστατευτεί από την «επίσημη» ή «ανεπίσημη» αρχαιοκαπηλία, που συντελείται στην περιοχή από τις αρχές του 18ου αιώνα(!!!), είτε με την μορφή Αγγλικών, Γαλλικών και Ιταλικών «ιδιωτικών εταιρειών» που στις τάξεις τους υπήρχαν αρκετοί «περιηγητές» και «εξερευνητές», είτε με την δράση Ελληνικών «συμμοριών» που σε συνεργασία με ευρωπαίους κλεπταποδόχους ξεγύμνωσαν την περιοχή από τους ιστορικούς θησαυρούς της, συνεχίζοντας την καταστρεπτική  τους «δράση»μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.