Αριστοτέλης, Φιλόσοφος, 350 πΧ
Νάντια Βαλαβάνη, Υπουργός Οικονομικών, 2015 μΧ
Διαλέγετε και παίρνετε - περί ορέξεως κολοκυθόπιτα...
Τα πάντα είναι θέμα άποψης ή συγγενούς γονιδιώματος.
Καλό μήνα!
(σχόλιο Μαργαρίτας Πατσιλίβα)
Ανακοινώσεις, Δραστηριότητες, Ανταλλαγή απόψεων Συνταξιούχων ΤτΕ - Ναι στον ακηδεμόνευτο συνδικαλισμό.
«Εκειά, όρθιος θα πολεμώ κι' ας είμαι ο τελευταίος»
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ελληνικός Πολιτισμός. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ελληνικός Πολιτισμός. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
2015-05-01
Ελλαδικός πολιτισμός, 2500 χρόνια μετά...
Διαλέγετε και παίρνετε - περί ορέξεως κολοκυθόπιτα...
2014-07-27
Τι γράφει ο δίσκος της Φαιστού;
Θα λυθεί επιτέλους το μυστήριο της γραμμικής γραφής Α΄;
Ενα βήμα πιο κοντά στην ερμηνεία του δίσκου της Φαιστού βρίσκονται οι επιστήμονες καθώς ήδη έχει ολοκληρωθεί κατά 90% η επιγραφική μελέτη του δίσκου που θα οδηγήσει στη γλωσσολογική ανάλυσή του. Αυτό γνωστοποίησε ο δρ Γκ. Οουενς, διευθυντής Γραφείου Διεθνών Σχέσεων Τ.Ε.Ι. Κρήτης κατά τη διάρκεια του πολυθεματικού τριήμερου που διοργάνωσε το Τ.Ε.Ι. Κρήτης σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων και την Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. στο Μεγάλο Αρσενάλι.
Η επιγραφική μελέτη του δίσκου της Φαιστού πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι, ενώ πλέον υπάρχουν αποδείξεις ότι πρόκειται για Μινωική θρησκευτική επιγραφή που πιθανόν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Οουεν, μιλά για μία θεότητα ή μητέρα.
Τα τελευταία ευρήματα παρουσιάστηκαν πριν από έναν μήνα στην Οξφόρδη.
Ο κ. Οουενς, ο οποίος προχώρησε σε μία συνοπτική παρουσίαση της έρευνας που έχει κάνει τα τελευταία έξι χρόνια για τον δίσκο της Φαιστού, ερωτηθείς από τα «Χανιώτικα Νέα» σε ποιο σημείο βρίσκεται η έρευνα, είπε: «Έχουμε φτάσει στο σημείο να διαβάζουμε -χωρίς να καταλαβαίνουμε ακόμη- το 90% από τον δίσκο της Φαιστού με τις φωνητικές αξίες βάσει της Γραμμικής Γραφής Β’. Προσπαθούμε να κάνουμε την καλύτερη ανάγνωση που μπορούμε -άρα να το ακούμε που δεν σημαίνει και κατανόηση προς το παρόν- αλλά είναι το βήμα που πρέπει να ολοκληρωθεί πριν προχωρήσουμε σε μία ερμηνεία του κειμένου».
Ο κ. Οουενς που δήλωσε πολύ ικανοποιημένος και θετικός για τη μέχρι στιγμής εξέλιξη της έρευνας είπε ακόμη ότι «μέχρι το καλοκαίρι ελπίζω να έχουμε ολοκληρώσει την προσπάθειά μας για την επιγραφική ανάγνωση και μετά θα αρχίσουμε τη γλωσσολογική ανάγνωση, δηλαδή για το τι μπορεί να σημαίνει ο δίσκος της Φαιστού. Είμαι πολύ χαρούμενος που βρέθηκα στα Χανιά για να μιλήσω για ένα θέμα που αφορά σε όλη την Κρήτη. Τον προηγούμενο μήνα ήμουν στην Οξφόρδη για να παρουσιάσουμε την έρευνα εκεί, όπου έδειξαν πολύ ενδιαφέρον καθώς ο συνάδελφός μου στην έρευνα είναι καθηγητής στην Οξφόρδη. Ουδεμία δουλειά γίνεται μόνο από ένα μυαλό…».
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επεσήμανε ο ίδιος : «Για έναν χρόνο είχαμε μόνο ιδέες και υποθέσεις, τώρα έχουμε απόδειξη ότι είναι Μινωική θρησκευτική επιγραφή και η δική μου αίσθηση είναι πως η λέξη “κλειδί” έχει σχέση με τη μητέρα ή και τη λέξη θεότητα. Βέβαια το θέμα είναι όχι τι νομίζουμε, αλλά τι μπορούμε να αποδείξουμε».
Πηγή: Ηλεκτρονική εφημερίδα ΣΤΥΞ
Ενα βήμα πιο κοντά στην ερμηνεία του δίσκου της Φαιστού βρίσκονται οι επιστήμονες καθώς ήδη έχει ολοκληρωθεί κατά 90% η επιγραφική μελέτη του δίσκου που θα οδηγήσει στη γλωσσολογική ανάλυσή του. Αυτό γνωστοποίησε ο δρ Γκ. Οουενς, διευθυντής Γραφείου Διεθνών Σχέσεων Τ.Ε.Ι. Κρήτης κατά τη διάρκεια του πολυθεματικού τριήμερου που διοργάνωσε το Τ.Ε.Ι. Κρήτης σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων και την Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ. στο Μεγάλο Αρσενάλι.
Η επιγραφική μελέτη του δίσκου της Φαιστού πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι, ενώ πλέον υπάρχουν αποδείξεις ότι πρόκειται για Μινωική θρησκευτική επιγραφή που πιθανόν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του κ. Οουεν, μιλά για μία θεότητα ή μητέρα.
Τα τελευταία ευρήματα παρουσιάστηκαν πριν από έναν μήνα στην Οξφόρδη.
Ο κ. Οουενς, ο οποίος προχώρησε σε μία συνοπτική παρουσίαση της έρευνας που έχει κάνει τα τελευταία έξι χρόνια για τον δίσκο της Φαιστού, ερωτηθείς από τα «Χανιώτικα Νέα» σε ποιο σημείο βρίσκεται η έρευνα, είπε: «Έχουμε φτάσει στο σημείο να διαβάζουμε -χωρίς να καταλαβαίνουμε ακόμη- το 90% από τον δίσκο της Φαιστού με τις φωνητικές αξίες βάσει της Γραμμικής Γραφής Β’. Προσπαθούμε να κάνουμε την καλύτερη ανάγνωση που μπορούμε -άρα να το ακούμε που δεν σημαίνει και κατανόηση προς το παρόν- αλλά είναι το βήμα που πρέπει να ολοκληρωθεί πριν προχωρήσουμε σε μία ερμηνεία του κειμένου».
Ο κ. Οουενς που δήλωσε πολύ ικανοποιημένος και θετικός για τη μέχρι στιγμής εξέλιξη της έρευνας είπε ακόμη ότι «μέχρι το καλοκαίρι ελπίζω να έχουμε ολοκληρώσει την προσπάθειά μας για την επιγραφική ανάγνωση και μετά θα αρχίσουμε τη γλωσσολογική ανάγνωση, δηλαδή για το τι μπορεί να σημαίνει ο δίσκος της Φαιστού. Είμαι πολύ χαρούμενος που βρέθηκα στα Χανιά για να μιλήσω για ένα θέμα που αφορά σε όλη την Κρήτη. Τον προηγούμενο μήνα ήμουν στην Οξφόρδη για να παρουσιάσουμε την έρευνα εκεί, όπου έδειξαν πολύ ενδιαφέρον καθώς ο συνάδελφός μου στην έρευνα είναι καθηγητής στην Οξφόρδη. Ουδεμία δουλειά γίνεται μόνο από ένα μυαλό…».
Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως επεσήμανε ο ίδιος : «Για έναν χρόνο είχαμε μόνο ιδέες και υποθέσεις, τώρα έχουμε απόδειξη ότι είναι Μινωική θρησκευτική επιγραφή και η δική μου αίσθηση είναι πως η λέξη “κλειδί” έχει σχέση με τη μητέρα ή και τη λέξη θεότητα. Βέβαια το θέμα είναι όχι τι νομίζουμε, αλλά τι μπορούμε να αποδείξουμε».
Πηγή: Ηλεκτρονική εφημερίδα ΣΤΥΞ
2014-07-18
Χιλή και αρχαία Ελλάδα!
Ποια πρωτεύουσα της Λατινικής Αμερικής γέμισε το Μετρό της με έργα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού..;
Η «καρδιά» της Ελλάδας χτυπά στο Σαντιάγο της Χιλής! Η μόνιμη έκθεση αρχαιοελληνικών αντικειμένων στο μετρό της χιλιανής πρωτεύουσας είναι ακόμη μία εκδήλωση του έντονου φιλελληνισμού που υπάρχει στη μακρινή λατινοαμερικάνικη χώρα, που όχι μόνο τιμά την πατρίδα μας δίνοντας το όνομά της σε δρόμους και πλατείες, αλλά δείχνει έμπρακτα τεράστιο ενδιαφέρον για τον ελληνικό πολιτισμό.
Λίγες ημέρες προτού η Χιλή βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας εξαιτίας των φοβερών σεισμών που χτύπησαν το βόρειο μέρος της χώρας, αρκετοί είχαν ξαφνιαστεί βλέποντας στο διαδίκτυο φωτογραφίες από τα 23 αντίγραφα ελληνικών αρχαιοτήτων που δώρισε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού στη Χιλή και πλέον εκτίθενται στον σταθμό «Ελλάδα» (Grecia) του υπόγειου σιδηροδρόμου του Σαντιάγο. Ωστόσο αυτό δεν είναι έκπληξη για μια χώρα που αγαπά όσο ελάχιστες την Ελλάδα και τους Ελληνες. Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει στην «Espresso» ο επιτετραμμένος της πρεσβείας της Χιλής στην Αθήνα Μαρτίν Δονόσο:
«Ο σταθμός του μετρό “Ελλάδα” στο Σαντιάγο είναι ο μοναδικός που φέρει το όνομα μιας χώρας σε όλο το δίκτυο της χιλιανής πρωτεύουσας. Βρίσκεται κοντά στη λεωφόρο Ελλάδας, που είναι μία από τις πιο σημαντικές αρτηρίες της πρωτεύουσας. Επίσης σε μικρή απόσταση βρίσκεται η στρογγυλή πλατεία (ροτόντα) Αθήνα, κι έτσι ο σταθμός είναι τοποθετημένος σε τοπωνυμικό σύνολο που σχετίζεται με την Ελλάδα. Επιπλέον, αυτός ο σταθμός βρίσκεται κοντά στην ορθόδοξη εκκλησία των Αγίου Πέτρου και Παύλου».
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που το 2009 ο αφιερωμένος στην Ελλάδα σταθμός απέκτησε την πρώτη του συλλογή από αντίγραφα ελληνικών αρχαιοτήτων, δωρεά του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού για την επέτειο των 200 χρόνων ανεξαρτησίας της Χιλής. Επρόκειτο για δεκαέξι αντίγραφα από τις μετώπες του Παρθενώνα και μια μακέτα της Ακρόπολης. «Σκοπός αυτής της δωρεάς ήταν να αναδείξουν στους άνω των 22.000 χιλιάδων επιβατών που καθημερινά περνάνε από εκείνο τον σταθμό στοιχεία που εκφράζουν τη σημαντική συνεισφορά του ελληνικού πολιτισμού στη δυτική κουλτούρα» λέει ο κ. Δονόσο.
Φέτος το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε σε μια νέα δωρεά που συνίσταται σε 23 αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων, τα οποία δίνουν έμφαση στη συνεισφορά της Αρχαίας Ελλάδας στη δημοκρατία, στη δικαιοσύνη, στις τέχνες και στον αθλητισμό.
«Ο σκοπός αυτής της δεύτερης φάσης είναι η διάδοση του ελληνικού πολιτισμού μαζικά, η δημιουργία μιας πλατφόρμας πολιτιστικής και τουριστικής προώθησης της Ελλάδας και ο εκπαιδευτικός - πολιτιστικός χαρακτήρας για τους Χιλιανούς, με τη μορφή του σταθμού “ανοιχτού μουσείου”» επισημαίνει ο κ. Δονόσο, προσθέτοντας πως το επόμενο βήμα είναι η αδελφοποίηση του σταθμού «Grecia» με τον σταθμό «Ακρόπολη» του αθηναϊκού μετρό.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ανταπόκριση του κοινού υπήρξε ενθουσιώδης, καθώς τα εκθέματα δεν συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον μόνο των επιβατών, αλλά και μαθητών και φοιτητών που πραγματοποιούν οργανωμένες επισκέψεις. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο ίδιος σταθμός διαθέτει ένα μικρό ημικυκλικό θέατρο, όπου πραγματοποιούνται περιοδικά θεατρικές παραστάσεις εμπνευσμένες από την ελληνική μυθολογία ή άλλες σχετικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως ελληνικοί χοροί.
Εναν πρωτότυπο φόρο τιμής αποτίει η Χιλή στην Αρχαία Ελλάδα, καθώς, από τις 7 Μαρτίου ο σταθμός με το όνομα Grecia (Ελλάδα) στην πρωτεύουσα Σαντιάγο κοσμείται από μια έκθεση αντιγράφων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Στον σταθμό, από τον οποίο υπολογίζεται ότι περνούν καθημερινά 22.000 επιβάτες, παρουσιάζονται 23 προσκετικά επεξεργασμένα αντίγραφ από γύψο, χαλκό και ασήμι, τα οποία απεικονίζουν εμβληματικά για τον δυτικό πολιτισμό θέματα.
Ανάμεσά τους η δημοκρατία, η δικαιοσύνη και οι τέχνες, ενώ από τα εκθέματα ξεχωρίζουν ένα αντίγραφο κεφαλής του Ομήρου, πορτραίτα αθλητών, ένα αγαλματίδιο πυγμάχου και θεατρικές μάσκες.
Το στήσιμο της έκθεσης αυτής, που αποτελεί μια από τις πρώτες προσπάθειες λειτουργίας ενός «αρχαίου μουσείου» στη Χιλή, θυμίζει έντονα την αντίστοιχη έκθεση που συναντούν οι επιβάτες στη στάση «Ακρόπολη» του αθηναϊκού μετρό.
Η δωρεά έγινε από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού με πρωτοβουλία της πρεσβείας Χιλής στην Ελλάδα, της ελληνικής Πρεσβείας στη Χιλή και με τη στήριξη της Διεύθυνσης Πολιτιστικών Σχέσεων του χιλιανού Υπουργείου Εξωτερικών και του Ιδρύματος Γαβριήλ και Μαρία Μουστάκης.
Όπως τόνισε ο Πρόεδρος του ΔΣ του Ιδρύματος "Γαβριήλ και Μαρία Μουστάκης", Γιώργος Αναστασίου, «φέρνοντας τον πολιτισμό κοντά στους ανθρώπους με τρόπο ανοιχτό και δημόσιο είναι κάτι που έχει σχέση με την ανάπτυξη της χώρας. Επεκτείνοντας την πρόσβαση στον πολιτισμό μέσα από μια έκθεση που δείχνει τις ρίζες και τις αξίες της δυτικής κοινωνίας εμπλουτίζουμε πνευματικά όλους όσους μπορούν να επωφεληθούν από την τέχνη».
«Η έκθεση επιτρέπει στους επιβάτες να έρθουν λίγο πιο κοντά στον πλούσιο ελληνικό πολιτισμό, που ήταν η κοιτίδα σπουδαίων αξιών που σεβόμαστε μέχρι σήμερα, όπως η δημοκρατία και η δικαιοσύνη», δήλωσε ο Javier Pinto, εκτελεστικός διευθυντής της Πολιτιστικής Εταιρείας MetroArte.
Η τελευταία αυτή δωρεά έγινε μέρος της μόνιμης έκθεσης με τίτλο «Ένα μέτρο από την Ελλάδα» και η οποία αποτελείται από 18 γνήσια αντίγραφα έργων από τη δυτική ζωφόρο του Παρθενώνα, τα πρωτότυπα των οποίων βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα, στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και σε άλλα εννέα μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η έκθεση αυτή λειτουργεί στον Σταθμό Grecia από το 2009 χάρη στην τότε δωρεά των αντιγράφων από την ελληνική κυβέρνηση.
Διαβάζουν Καβάφη, Καζαντζάκη, Ελύτη και Ρίτσο
«Στη Χιλή υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για τον ελληνικό πολιτισμό που εκφράζεται με δρστηριότητες που διοργανώνονται από το Κέντρο Ελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Χιλής, το οποίο έχει μεταφράσει στα ισπανικά πάνω από 180 λογοτεχνικά έργα Βυζαντινής, Κλασικής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Ιστορίας, μεταξύ των οποίων έργα της Σαπφούς, των Ανακρέοντα, Καβάφη, Καζαντζάκη, Ελύτη και Ρίτσου» λέει ο κ. Δονόσο, αναφερόμενος στην αγάπη των Χιλιανών για την Ελλάδα.
Αντίστοιχα κέντρα υπάρχουν και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Playa Ancha στο Βαλπαραΐσο και το Κέντρο Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Metropolitana του Σαντιάγο.
«Οι πικρές εμπειρίες της δικτατορίας τις οποίες βίωσαν διαδοχικά, πρώτα η Ελλάδα και μετά η Χιλή, έφεραν τους δύο λαούς πιο κοντά, μεταξύ άλλων και μέσα από τα ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα, τα οποία μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης» αναφέρει από την πλευρά του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, που επισημαίνει ότι παρά τη μεγάλη γεωγραφική απόσταση που τις χωρίζει, οι δύο χώρες διατηρούν ισχυρούς δεσμούς που αντανακλώνται στη σύμπτωση των θέσεών τους στα σημαντικά διεθνή ζητήματα και στη συνεργασία στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών. Τέλος, στη Χιλή δραστηριοποιείται μια μικρή (1.500 άτομα), αλλά γεμάτη δυναμισμό ελληνική ομογένεια.
Η «καρδιά» της Ελλάδας χτυπά στο Σαντιάγο της Χιλής! Η μόνιμη έκθεση αρχαιοελληνικών αντικειμένων στο μετρό της χιλιανής πρωτεύουσας είναι ακόμη μία εκδήλωση του έντονου φιλελληνισμού που υπάρχει στη μακρινή λατινοαμερικάνικη χώρα, που όχι μόνο τιμά την πατρίδα μας δίνοντας το όνομά της σε δρόμους και πλατείες, αλλά δείχνει έμπρακτα τεράστιο ενδιαφέρον για τον ελληνικό πολιτισμό.
Λίγες ημέρες προτού η Χιλή βρεθεί στο επίκεντρο της δημοσιότητας εξαιτίας των φοβερών σεισμών που χτύπησαν το βόρειο μέρος της χώρας, αρκετοί είχαν ξαφνιαστεί βλέποντας στο διαδίκτυο φωτογραφίες από τα 23 αντίγραφα ελληνικών αρχαιοτήτων που δώρισε το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού στη Χιλή και πλέον εκτίθενται στον σταθμό «Ελλάδα» (Grecia) του υπόγειου σιδηροδρόμου του Σαντιάγο. Ωστόσο αυτό δεν είναι έκπληξη για μια χώρα που αγαπά όσο ελάχιστες την Ελλάδα και τους Ελληνες. Χαρακτηριστικά είναι όσα αναφέρει στην «Espresso» ο επιτετραμμένος της πρεσβείας της Χιλής στην Αθήνα Μαρτίν Δονόσο:
«Ο σταθμός του μετρό “Ελλάδα” στο Σαντιάγο είναι ο μοναδικός που φέρει το όνομα μιας χώρας σε όλο το δίκτυο της χιλιανής πρωτεύουσας. Βρίσκεται κοντά στη λεωφόρο Ελλάδας, που είναι μία από τις πιο σημαντικές αρτηρίες της πρωτεύουσας. Επίσης σε μικρή απόσταση βρίσκεται η στρογγυλή πλατεία (ροτόντα) Αθήνα, κι έτσι ο σταθμός είναι τοποθετημένος σε τοπωνυμικό σύνολο που σχετίζεται με την Ελλάδα. Επιπλέον, αυτός ο σταθμός βρίσκεται κοντά στην ορθόδοξη εκκλησία των Αγίου Πέτρου και Παύλου».
Δεν είναι περίεργο λοιπόν που το 2009 ο αφιερωμένος στην Ελλάδα σταθμός απέκτησε την πρώτη του συλλογή από αντίγραφα ελληνικών αρχαιοτήτων, δωρεά του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού για την επέτειο των 200 χρόνων ανεξαρτησίας της Χιλής. Επρόκειτο για δεκαέξι αντίγραφα από τις μετώπες του Παρθενώνα και μια μακέτα της Ακρόπολης. «Σκοπός αυτής της δωρεάς ήταν να αναδείξουν στους άνω των 22.000 χιλιάδων επιβατών που καθημερινά περνάνε από εκείνο τον σταθμό στοιχεία που εκφράζουν τη σημαντική συνεισφορά του ελληνικού πολιτισμού στη δυτική κουλτούρα» λέει ο κ. Δονόσο.
Φέτος το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε σε μια νέα δωρεά που συνίσταται σε 23 αντίγραφα αρχαίων αντικειμένων, τα οποία δίνουν έμφαση στη συνεισφορά της Αρχαίας Ελλάδας στη δημοκρατία, στη δικαιοσύνη, στις τέχνες και στον αθλητισμό.
«Ο σκοπός αυτής της δεύτερης φάσης είναι η διάδοση του ελληνικού πολιτισμού μαζικά, η δημιουργία μιας πλατφόρμας πολιτιστικής και τουριστικής προώθησης της Ελλάδας και ο εκπαιδευτικός - πολιτιστικός χαρακτήρας για τους Χιλιανούς, με τη μορφή του σταθμού “ανοιχτού μουσείου”» επισημαίνει ο κ. Δονόσο, προσθέτοντας πως το επόμενο βήμα είναι η αδελφοποίηση του σταθμού «Grecia» με τον σταθμό «Ακρόπολη» του αθηναϊκού μετρό.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η ανταπόκριση του κοινού υπήρξε ενθουσιώδης, καθώς τα εκθέματα δεν συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον μόνο των επιβατών, αλλά και μαθητών και φοιτητών που πραγματοποιούν οργανωμένες επισκέψεις. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ο ίδιος σταθμός διαθέτει ένα μικρό ημικυκλικό θέατρο, όπου πραγματοποιούνται περιοδικά θεατρικές παραστάσεις εμπνευσμένες από την ελληνική μυθολογία ή άλλες σχετικές πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως ελληνικοί χοροί.
Εναν πρωτότυπο φόρο τιμής αποτίει η Χιλή στην Αρχαία Ελλάδα, καθώς, από τις 7 Μαρτίου ο σταθμός με το όνομα Grecia (Ελλάδα) στην πρωτεύουσα Σαντιάγο κοσμείται από μια έκθεση αντιγράφων του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Στον σταθμό, από τον οποίο υπολογίζεται ότι περνούν καθημερινά 22.000 επιβάτες, παρουσιάζονται 23 προσκετικά επεξεργασμένα αντίγραφ από γύψο, χαλκό και ασήμι, τα οποία απεικονίζουν εμβληματικά για τον δυτικό πολιτισμό θέματα.
Ανάμεσά τους η δημοκρατία, η δικαιοσύνη και οι τέχνες, ενώ από τα εκθέματα ξεχωρίζουν ένα αντίγραφο κεφαλής του Ομήρου, πορτραίτα αθλητών, ένα αγαλματίδιο πυγμάχου και θεατρικές μάσκες.
Το στήσιμο της έκθεσης αυτής, που αποτελεί μια από τις πρώτες προσπάθειες λειτουργίας ενός «αρχαίου μουσείου» στη Χιλή, θυμίζει έντονα την αντίστοιχη έκθεση που συναντούν οι επιβάτες στη στάση «Ακρόπολη» του αθηναϊκού μετρό.
Η δωρεά έγινε από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού με πρωτοβουλία της πρεσβείας Χιλής στην Ελλάδα, της ελληνικής Πρεσβείας στη Χιλή και με τη στήριξη της Διεύθυνσης Πολιτιστικών Σχέσεων του χιλιανού Υπουργείου Εξωτερικών και του Ιδρύματος Γαβριήλ και Μαρία Μουστάκης.
Όπως τόνισε ο Πρόεδρος του ΔΣ του Ιδρύματος "Γαβριήλ και Μαρία Μουστάκης", Γιώργος Αναστασίου, «φέρνοντας τον πολιτισμό κοντά στους ανθρώπους με τρόπο ανοιχτό και δημόσιο είναι κάτι που έχει σχέση με την ανάπτυξη της χώρας. Επεκτείνοντας την πρόσβαση στον πολιτισμό μέσα από μια έκθεση που δείχνει τις ρίζες και τις αξίες της δυτικής κοινωνίας εμπλουτίζουμε πνευματικά όλους όσους μπορούν να επωφεληθούν από την τέχνη».
«Η έκθεση επιτρέπει στους επιβάτες να έρθουν λίγο πιο κοντά στον πλούσιο ελληνικό πολιτισμό, που ήταν η κοιτίδα σπουδαίων αξιών που σεβόμαστε μέχρι σήμερα, όπως η δημοκρατία και η δικαιοσύνη», δήλωσε ο Javier Pinto, εκτελεστικός διευθυντής της Πολιτιστικής Εταιρείας MetroArte.
Η τελευταία αυτή δωρεά έγινε μέρος της μόνιμης έκθεσης με τίτλο «Ένα μέτρο από την Ελλάδα» και η οποία αποτελείται από 18 γνήσια αντίγραφα έργων από τη δυτική ζωφόρο του Παρθενώνα, τα πρωτότυπα των οποίων βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα, στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και σε άλλα εννέα μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η έκθεση αυτή λειτουργεί στον Σταθμό Grecia από το 2009 χάρη στην τότε δωρεά των αντιγράφων από την ελληνική κυβέρνηση.
Διαβάζουν Καβάφη, Καζαντζάκη, Ελύτη και Ρίτσο
«Στη Χιλή υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για τον ελληνικό πολιτισμό που εκφράζεται με δρστηριότητες που διοργανώνονται από το Κέντρο Ελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Χιλής, το οποίο έχει μεταφράσει στα ισπανικά πάνω από 180 λογοτεχνικά έργα Βυζαντινής, Κλασικής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Ιστορίας, μεταξύ των οποίων έργα της Σαπφούς, των Ανακρέοντα, Καβάφη, Καζαντζάκη, Ελύτη και Ρίτσου» λέει ο κ. Δονόσο, αναφερόμενος στην αγάπη των Χιλιανών για την Ελλάδα.
Αντίστοιχα κέντρα υπάρχουν και σε άλλα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Playa Ancha στο Βαλπαραΐσο και το Κέντρο Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Metropolitana του Σαντιάγο.
«Οι πικρές εμπειρίες της δικτατορίας τις οποίες βίωσαν διαδοχικά, πρώτα η Ελλάδα και μετά η Χιλή, έφεραν τους δύο λαούς πιο κοντά, μεταξύ άλλων και μέσα από τα ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα, τα οποία μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης» αναφέρει από την πλευρά του το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, που επισημαίνει ότι παρά τη μεγάλη γεωγραφική απόσταση που τις χωρίζει, οι δύο χώρες διατηρούν ισχυρούς δεσμούς που αντανακλώνται στη σύμπτωση των θέσεών τους στα σημαντικά διεθνή ζητήματα και στη συνεργασία στο πλαίσιο των διεθνών οργανισμών. Τέλος, στη Χιλή δραστηριοποιείται μια μικρή (1.500 άτομα), αλλά γεμάτη δυναμισμό ελληνική ομογένεια.
2014-07-06
Η ελληνική γραμμή
Μαθήματα αισθητικής και μνήμης...
Περικλῆς Γιαννόπουλος
Ἡ ἑλληνικὴ γραμμή
Κωνσταντίνος Μαλέας, Αίγινα, λάδι σε καμβά
Περικλῆς Γιαννόπουλος
Ἡ ἑλληνικὴ γραμμή
«Παντοῦ φῶς, παντοῦ ἡμέρα, παντοῦ τερπνότης, παντοῦ ὀλιγότης, ἄνεσις, ἀραιότης· παντοῦ εὐταξία, συμμετρία, εὐρυθμία· παντοῦ ἡμερότης, χάρις, ἱλαρότης· παντοῦ παίγνιον ἑλληνικῆς σοφίας, διάθεσις γελαστική, εἰρωνία Σωκρατική· παντοῦ φιλανθρωπία, συμπάθεια, ἀγάπη· παντοῦ ἵμερος, πόθος ᾄσματος, φιλήματος· παντοῦ πόθος ὕλης, ὕλης, ὕλης· παντοῦ ἡδονὴ Διονύσου, πόθος φωτομέθης, δίψα ὡραιότητος, λίκνισμα μακαριότητος· παντοῦ πέρασμα ἀέρος θουρίου, ἀέρος ὁρμῆς, ἀέρος ἀλκιμότητος, σφριγηλότητος καὶ παντοῦ μαζὺ πέρασμα ἀέρος μελαγχολίας καλλονῆς, λύπης καλλονῆς, θρήνου θνήσκοντος Ἀδώνιδος. Καὶ παντοῦ ἀὴρ φωτεινοῦ θουρίου δένων τὰ μέλη καὶ μαζὺ ἀὴρ φλογέρας λύων τὰ μέλη μὲ ἡδυπάθειαν. [...]
Εἶναι φανερά, μία μόνη Γραμμή, ἀναβαίνουσα ἁπαλωτά, καταβαίνουσα γλυκύτατα, κυματίζουσα μὲ μεγάλα ἤρεμα κύματα, ἀναβαίνουσα ἁρμονικά, καταβαίνουσα συμμετρικά, γράφουσα εἰς τὸν δρόμον της ὡραῖα καμπυλώματα, ἀνυψουμένη κάποτε μὲ νευρωδεστάτην ἐφηβικὴν λιγυρότητα πρὸς ἓν φίλημα ὑψηλοῦ ἀέρος καὶ μὲ ἐλαφρότητα γλάρου ἐπανερχομένη πάλιν εἰς ἕνα μαλακόν της ρυθμόν.
Εἶναι μία μόνη γραμμή, σὰν τὴν παλαιάν μας τέχνην, ὅπου ὅλα τὰ οἰκοδομήματα φαίνονται ἀδελφά, καὶ ὅμως κανὲν δὲν ὁμοιάζει μὲ τὸ ἄλλο, ὅλα τὰ ἀγάλματα σὰν δίδυμα ἀδέλφια καὶ κανὲν ὅμοιον μὲ τὸ ἄλλο, σὰν τὴν Βυζαντινήν μας τέχνην, σὰν τὰ δημοτικὰ τραγούδια ποὺ εἶναι κυρίως ἕνα τραγούδι καὶ κανένα ἐντελῶς ὅμοιον, σὰν τὴν γῆν μας ποὺ εἶναι μία εἰς τὸ σύνολον καὶ κάθε βῆμα ἀνομοία, σὰν τὸν Ἕλληνα ὁ ὁποῖος εἶναι εἷς εἰς τὸ σύνολον καὶ εἰς κάθε βῆμα ποτὲ ὅμοιος, ἀποδεικνύουσα καὶ αὐτὴ τὴν ὅλην μας φύσιν, ἧς ἓν τῶν ριζικῶν διακριτικῶν της εἶναι: ἡ ἑνότης τῶν σπουδαίων χαρακτηριστικῶν καὶ ἡ ἄπειρος ποικιλία τῶν δευτερευόντων.»
2014-06-11
Θορικό: Το αρχαιότερο θέατρο της Ευρώπης
Το θέατρο Θορικού στην λαυρεωτική γη είναι αρχαιότερο θέατρο στην Ευρώπη και σίγουρα ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο, κατασκευάστηκε τον 6 αιώνα π.Χ. και η ιδιαιτερότητα του βρίσκεται στο ιδιόμορφο ελλειψοειδές σχήμα του, σε αντίθεση με την ημικυκλική κατασκευή των νεότερων σε χρονολογία θεάτρων. Ηταν το επίκεντρο του αρχαίου Δήμου του Θορικού, που ανήκε στην πόλη-κράτος των Αθηνών και χρησιμοποιείτο όχι μόνο για παραστάσεις αλλά και για τις συνεδριάσεις των πολιτών του Δήμου.
Η χωρητικότητα του ανέρχεται στους 4.000 θεατές.
Στον χώρο του θεάτρου υπήρχε μικρός ναός του θεού ΔΙΟΝΥΣΟΥ και δωμάτια για την διαμονή των ηθοποιών. Στην ανατολική πλευρά υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με κερκίδες διπλού επιπέδου λαξευμένες στο βράχο, που ήταν πιθανός τόπος συγκέντρωσης και προετοιμασίας των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν στις συνελεύσεις του Δήμου.
Δίπλα στο δυτικό διάζωμα του θεάτρου υπάρχουν ευρήματα από ένα σπίτι με πεντάκλινο δωμάτιο, πιθανότατα δωμάτιο συμποσίων, και εξωτερική αυλή. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι ακριβώς νότια της σκηνής του θεάτρου και σε παράλληλη εποχή με την λειτουργία του, υπήρχε νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε από τον 6ο αι. π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Βόρεια του θεάτρου υπάρχει ο λόφος Βελατούριπου στην κορυφή του φιλοξενεί θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής περιόδου (1.600-1.100 π.Χ.).
Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί πέντε τάφοι, δύο από αυτούς μεγάλοι θολωτοί, με πλήθος από κτερίσματα στο εσωτερικό τους, ενώ όλη η γύρω περιοχή είναι γεμάτη από αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τον έντονο εποικισμό ενός μεγάλου λατρευτικού κέντρου της ευρύτερης περιοχής στην εποχή εκείνη.
Πίσω από αυτή την κορυφή βρίσκονται οι αρχαίοι θολωτοί τάφοι, ενώ στους πρόποδες μπορεί κανείς να παρατηρήσει σκόρπια τμήματα από τα αρχαία τείχη καθώς και τμήματα από σκάλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν κατά την ανάβαση τους προς την κορυφή του λόφου.
Τα ευρήματα όμως δεν σταματούν εδώ. Δίπλα ακριβώς από το αρχαίο θέατρο, στέκει ίσως ένα από τα αρχαιότερα «πλυντήρια» μεταλλεύματος του 6ου αιώνα π.χ. Τα «πλυντήρια» είναι ειδικές κατασκευές των αρχαίων μεταλλευτών, στις οποίες μεταφέρονταν τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη, το θρυμματισμό και το κοσκίνισμά τους, για τον εμπλουτισμό τους, δηλαδή για να καθαριστούν ακόμη καλύτερα. Το μετάλλευμα έβγαινε από μια παρακείμενη σπηλιά, ακριβώς δίπλα από το πλυντήριο, στην οποία υπήρχε μεγάλη ποσότητα από ασήμι και μόλυβδο. Να σημειωθεί ότι από το συγκεκριμένο ασήμι, κατασκευάστηκαν τα πρώτα αττικά τετράδραχμα, το Αθηναικό νόμισμα που κυριάρχησε για σχεδόν 5 αιώνες και είχε στην μία όψη την Αθηνά και στην άλλη την γλαύκα (κουκουβάγια). Ο χώρος αυτός αποτέλεσε την κύρια πηγή χρηματοδότησης των σχεδίων της Αθήνας κατά τον «χρυσό αιώνα» της πόλης. Το συγκεκριμένο μεταλλείο, μαζί με τα υπόλοιπα μεταλλεία της περιοχής έδιναν στην πόλη της Αθήνας 750 τάλαντα τον χρόνο, με τα οποία ο Θεμιστοκλής κατασκεύασε τον περίφημο στόλο της πόλης.
Η είσοδος της αρχαίας μεταλλευτικής στοάς, στην οποία μαρτυρείται παρουσία ανθρώπων και εκμετάλλευση των πόρων της από το 3.000 π.Χ. !!!
Πρόκειται για ένα τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, με τεράστια πολιτιστική και αρχαιολογική αξία, ενώ σε όλα αυτά ας προσθέσουμε το γεγονός ότι σε πολύ κοντινή απόσταση, ανατολικά από το θέατρο και τον λόφο, βρίσκεται το αρχαίο λιμάνι του Λαυρίου. Από εκεί ξεκινούσε τμήμα του στόλου από τις τριήρεις των Αθηναίων, με σκοπό το εμπόριο, την μεταφορά των θησαυρών της γης σε συμμαχικά λιμάνια, τις πολεμικές αποστολές, αλλά και τις μεταφορές πολιτών από όλη την επικράτεια για την συμμετοχή τους στις θρησκευτικές-τελετουργικές διαδικασίες στον συγκεκριμένο χώρο. Στην πεδιάδα νότιοδυτικά του οικισμού, υπάρχουν τα ερείπια δωρικού ναού, του 5ου αι. π.Χ., που έχει γίνει γνωστός ως «ναός της Δήμητρας και Κόρης» από επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή. Στην μυθολογία, όπως αναφέρεται στον ομηρικό ύμνο (όχι του αρχαίου ποιητή) προς την Δήμητρα, εδώ βρέθηκε η θεά αιχμαλωτισμένη από πειρατές κατά το ταξίδι της από την Κρήτη, κατάφερε να δραπετεύσει και να μεταβεί στην Ελευσίνα.
Το αρχαίο λιμάνι της πόλης του Λαυρίου. Εμπορικό κέντρο, πολεμικός ναύσταθμος, οχυρώθηκε κατα την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου.
Μετά την εξάντληση των μεταλλείων του Λαυρίου και την καταστροφή του Θορικού από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Σύλλα το 86 π.Χ. η περιοχή εγκαταλείφτηκε. Κατοικήθηκε και πάλι, κατά τη περίοδο που συνήθως ονομάζουμε «Πρωτο -Βυζαντινή», από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα μ.Χ., μέχρι την εποχή που ξεκινά η κάθοδος των σλαβικών φύλων προς τον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο.
Ας σημειωθεί πως η περιοχή της Λαυρεωτικής έχει χαρακτηριστεί με νομοθετήματα Εθνικός Δρυμός, Αρχαιολογικός χώρος, Ιστορικός τόπος και Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους...
Και όμως... η γη αυτή, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της που ορίζεται από το πέρασμα του χρόνου και την αδιαφορία της εκάστοτε γραφειοκρατίας. Οι όποιες ταμπέλες (περί αναστήλωσης) του Υπουργείου Πολιτισμού και της Δημοτικής Αρχής του Λαυρίου δεν μπορούν να καλύψουν την χρόνια «εγκληματική» αδράνεια για την έλλειψη ανάδειξης της διαχρονικά ιστορικής σπουδαιότητας του συγκεκριμένου τόπου. Σε οποιοδήποτε άλλο κράτος, που θέλει απλά να λέγεται σοβαρό και να επικαλείται χωρίς ντροπή το «αρχαίο ένδοξο παρελθόν» η συγκεκριμένη περιοχή θα είχε αναδειχθεί σαν αρχαιολογικό-πολιτιστικό πάρκο. Θα είχε προστατευτεί από την «επίσημη» ή «ανεπίσημη» αρχαιοκαπηλία, που συντελείται στην περιοχή από τις αρχές του 18ου αιώνα(!!!), είτε με την μορφή Αγγλικών, Γαλλικών και Ιταλικών «ιδιωτικών εταιρειών» που στις τάξεις τους υπήρχαν αρκετοί «περιηγητές» και «εξερευνητές», είτε με την δράση Ελληνικών «συμμοριών» που σε συνεργασία με ευρωπαίους κλεπταποδόχους ξεγύμνωσαν την περιοχή από τους ιστορικούς θησαυρούς της, συνεχίζοντας την καταστρεπτική τους «δράση»μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
Η χωρητικότητα του ανέρχεται στους 4.000 θεατές.
Στον χώρο του θεάτρου υπήρχε μικρός ναός του θεού ΔΙΟΝΥΣΟΥ και δωμάτια για την διαμονή των ηθοποιών. Στην ανατολική πλευρά υπάρχει μία μεγάλη αίθουσα με κερκίδες διπλού επιπέδου λαξευμένες στο βράχο, που ήταν πιθανός τόπος συγκέντρωσης και προετοιμασίας των θεμάτων που επρόκειτο να συζητηθούν στις συνελεύσεις του Δήμου.
Δίπλα στο δυτικό διάζωμα του θεάτρου υπάρχουν ευρήματα από ένα σπίτι με πεντάκλινο δωμάτιο, πιθανότατα δωμάτιο συμποσίων, και εξωτερική αυλή. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός, ότι ακριβώς νότια της σκηνής του θεάτρου και σε παράλληλη εποχή με την λειτουργία του, υπήρχε νεκροταφείο που χρησιμοποιήθηκε από τον 6ο αι. π.Χ. έως τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Βόρεια του θεάτρου υπάρχει ο λόφος Βελατούριπου στην κορυφή του φιλοξενεί θολωτούς τάφους της μυκηναϊκής περιόδου (1.600-1.100 π.Χ.).
Μέχρι στιγμής έχουν ανακαλυφθεί πέντε τάφοι, δύο από αυτούς μεγάλοι θολωτοί, με πλήθος από κτερίσματα στο εσωτερικό τους, ενώ όλη η γύρω περιοχή είναι γεμάτη από αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν τον έντονο εποικισμό ενός μεγάλου λατρευτικού κέντρου της ευρύτερης περιοχής στην εποχή εκείνη.
Πίσω από αυτή την κορυφή βρίσκονται οι αρχαίοι θολωτοί τάφοι, ενώ στους πρόποδες μπορεί κανείς να παρατηρήσει σκόρπια τμήματα από τα αρχαία τείχη καθώς και τμήματα από σκάλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν κατά την ανάβαση τους προς την κορυφή του λόφου.
Τα ευρήματα όμως δεν σταματούν εδώ. Δίπλα ακριβώς από το αρχαίο θέατρο, στέκει ίσως ένα από τα αρχαιότερα «πλυντήρια» μεταλλεύματος του 6ου αιώνα π.χ. Τα «πλυντήρια» είναι ειδικές κατασκευές των αρχαίων μεταλλευτών, στις οποίες μεταφέρονταν τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη, το θρυμματισμό και το κοσκίνισμά τους, για τον εμπλουτισμό τους, δηλαδή για να καθαριστούν ακόμη καλύτερα. Το μετάλλευμα έβγαινε από μια παρακείμενη σπηλιά, ακριβώς δίπλα από το πλυντήριο, στην οποία υπήρχε μεγάλη ποσότητα από ασήμι και μόλυβδο. Να σημειωθεί ότι από το συγκεκριμένο ασήμι, κατασκευάστηκαν τα πρώτα αττικά τετράδραχμα, το Αθηναικό νόμισμα που κυριάρχησε για σχεδόν 5 αιώνες και είχε στην μία όψη την Αθηνά και στην άλλη την γλαύκα (κουκουβάγια). Ο χώρος αυτός αποτέλεσε την κύρια πηγή χρηματοδότησης των σχεδίων της Αθήνας κατά τον «χρυσό αιώνα» της πόλης. Το συγκεκριμένο μεταλλείο, μαζί με τα υπόλοιπα μεταλλεία της περιοχής έδιναν στην πόλη της Αθήνας 750 τάλαντα τον χρόνο, με τα οποία ο Θεμιστοκλής κατασκεύασε τον περίφημο στόλο της πόλης.
Η είσοδος της αρχαίας μεταλλευτικής στοάς, στην οποία μαρτυρείται παρουσία ανθρώπων και εκμετάλλευση των πόρων της από το 3.000 π.Χ. !!!
Πρόκειται για ένα τοπίο απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, με τεράστια πολιτιστική και αρχαιολογική αξία, ενώ σε όλα αυτά ας προσθέσουμε το γεγονός ότι σε πολύ κοντινή απόσταση, ανατολικά από το θέατρο και τον λόφο, βρίσκεται το αρχαίο λιμάνι του Λαυρίου. Από εκεί ξεκινούσε τμήμα του στόλου από τις τριήρεις των Αθηναίων, με σκοπό το εμπόριο, την μεταφορά των θησαυρών της γης σε συμμαχικά λιμάνια, τις πολεμικές αποστολές, αλλά και τις μεταφορές πολιτών από όλη την επικράτεια για την συμμετοχή τους στις θρησκευτικές-τελετουργικές διαδικασίες στον συγκεκριμένο χώρο. Στην πεδιάδα νότιοδυτικά του οικισμού, υπάρχουν τα ερείπια δωρικού ναού, του 5ου αι. π.Χ., που έχει γίνει γνωστός ως «ναός της Δήμητρας και Κόρης» από επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή. Στην μυθολογία, όπως αναφέρεται στον ομηρικό ύμνο (όχι του αρχαίου ποιητή) προς την Δήμητρα, εδώ βρέθηκε η θεά αιχμαλωτισμένη από πειρατές κατά το ταξίδι της από την Κρήτη, κατάφερε να δραπετεύσει και να μεταβεί στην Ελευσίνα.
Το αρχαίο λιμάνι της πόλης του Λαυρίου. Εμπορικό κέντρο, πολεμικός ναύσταθμος, οχυρώθηκε κατα την διάρκεια του πελοποννησιακού πολέμου.
Μετά την εξάντληση των μεταλλείων του Λαυρίου και την καταστροφή του Θορικού από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Σύλλα το 86 π.Χ. η περιοχή εγκαταλείφτηκε. Κατοικήθηκε και πάλι, κατά τη περίοδο που συνήθως ονομάζουμε «Πρωτο -Βυζαντινή», από τον 4ο έως τον 7ο αιώνα μ.Χ., μέχρι την εποχή που ξεκινά η κάθοδος των σλαβικών φύλων προς τον ηπειρωτικό ελλαδικό χώρο.
Ας σημειωθεί πως η περιοχή της Λαυρεωτικής έχει χαρακτηριστεί με νομοθετήματα Εθνικός Δρυμός, Αρχαιολογικός χώρος, Ιστορικός τόπος και Τοπίο Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους...
Και όμως... η γη αυτή, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της που ορίζεται από το πέρασμα του χρόνου και την αδιαφορία της εκάστοτε γραφειοκρατίας. Οι όποιες ταμπέλες (περί αναστήλωσης) του Υπουργείου Πολιτισμού και της Δημοτικής Αρχής του Λαυρίου δεν μπορούν να καλύψουν την χρόνια «εγκληματική» αδράνεια για την έλλειψη ανάδειξης της διαχρονικά ιστορικής σπουδαιότητας του συγκεκριμένου τόπου. Σε οποιοδήποτε άλλο κράτος, που θέλει απλά να λέγεται σοβαρό και να επικαλείται χωρίς ντροπή το «αρχαίο ένδοξο παρελθόν» η συγκεκριμένη περιοχή θα είχε αναδειχθεί σαν αρχαιολογικό-πολιτιστικό πάρκο. Θα είχε προστατευτεί από την «επίσημη» ή «ανεπίσημη» αρχαιοκαπηλία, που συντελείται στην περιοχή από τις αρχές του 18ου αιώνα(!!!), είτε με την μορφή Αγγλικών, Γαλλικών και Ιταλικών «ιδιωτικών εταιρειών» που στις τάξεις τους υπήρχαν αρκετοί «περιηγητές» και «εξερευνητές», είτε με την δράση Ελληνικών «συμμοριών» που σε συνεργασία με ευρωπαίους κλεπταποδόχους ξεγύμνωσαν την περιοχή από τους ιστορικούς θησαυρούς της, συνεχίζοντας την καταστρεπτική τους «δράση»μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
2014-04-25
Ουκρανία: 3000 χρόνια ελληνικής παρουσίας
Το φλέγον ζήτημα που έχει ανακύψει τις τελευταίες εβδομάδες στην εμφυλιακή Ουκρανία ανέδειξε τις τελευταίες μέρες και ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα…
Την παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη χώρα από την αρχαιότητα έως τους 150.000 Ελλήνων που ζουν σήμερα στην Ουκρανία.
-Μια υπόθεση τουλάχιστον 2.700 ετών…
Η παρουσία, ωστόσο, των Ελλήνων στην Ουκρανία και ιδιαιτέρως στην Χερσόνησο της Κριμαίας, έχει μακρότατη ιστορία, η οποία χρονολογείται ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., οπότε και άρχισε η ελληνική εποίκιση στα παράλια της Μαύρης θάλασσας και στην χερσόνησο.
Tα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων Σεβαστούπολη, Παντικαπαίου (Κιμμέριος Βόσπορος), Xερσονήσου,Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την παλιά δόξα των Eλλήνων.
Χερσόνησος ονομάζεται σήμερα και επρόκειτο για μία από τις πόλεις που ίδρυσαν οι αρχαίοι Έλληνες σ΄αυτή την περιοχή με τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν σιτηρά για την επιβίωση των δικών τους πόλεων-κρατών. Συγκεκριμένα η πόλη ιδρύθηκε τον 6ο π. Χ. αιώνα αλλά σύμφωνα με τους αρχαιολόγους στις αρχές του 3ου αιώνα π. Χ., μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού σκοτώθηκε από ξένους εισβολείς.
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την Κριμαία Ταυρίδα(αργότερα Ταυρική), σύμφωνα με το όνομα των κατοίκων της, των Ταύρων. Ο ιστορικός Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Ηρακλής όργωσε αυτή τη γη χρησιμοποιώντας ένα γιγάντιο ταύρο.
Κατά τα τέλη του 5ο αιώνα αρχαίοι Έλληνες αποικιστές άρχισαν να εγκαθίστανται κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας. Ανάμεσά τους υπήρχαν Δωριείς από την Ηράκλεια Ποντική η οποίοι και Ίωνες από τη Μίλητο που προσορμίστηκαν στη Θεοδοσία και το Παντικάπαιον.
-Από το Χρυσόμαλλο δέρας…
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως εκεί βρισκόταν η μυθική Κολχίδα από όπου ο Ιάσονας πήρε το χρυσόμαλλο δέρας, δηλαδή το δέρμα (την προβιά) που απέμεινε από το κριάρι που έστειλε η Νεφέλη για να σώσει το γιο της Φρίξο από τη θυσία που ήθελε να κάνει ο πατέρας του. Αυτό δείχνει την παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή να είναι πολύ παλαιότερη χρονικώς από την συμβατική χρονολογία του 2700 π.χ.
Σύμφωνα με τον μύθο λοιπόν, ο βασιλιάς Αθάμας έχοντας πάρει τον χρησμό από το μαντείο των Δελφών ότι ήταν ευθύνη του γιου του το γεγονός πως δε φύτρωσε το σιτάρι εκείνη τη χρονιά, αποφάσισε να τον θυσιάσει. Έτσι η μητέρα του Νεφέλη η οποία είχε πεθάνει, έστειλε από τον ουρανό ένα κριάρι με χρυσό δέρμα να τον αρπάξει από την επικείμενη θυσία. Το κριάρι λοιπόν άρπαξε τον Φρίξο και την Έλλη και τους πήγε στην Κολχίδα. Εκεί ο Φρίξος θυσίασε το κριάρι στο Δία και χάρισε το δέρμα του στο βασιλιά της Κολχίδας, Αιήτη που τον φιλοξενούσε. Εκείνος το κρέμασε σε μια βελανιδιά στο δάσος του θεού Άρη και έβαλε έναν ακοίμητο δράκο να το φυλάσσει.
-Στην Φιλική Εταιρεία
Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό (τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας και σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο) και σύμφωνα από τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ. Τέταρτο μέλος της, μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη.
Επίσης από τα πρώτα μέλη που μυήθηκαν ήταν και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (και μάλιστα κατά ορισμένες πηγές συνιδρυτής, πριν τον Ξάνθο που μυήθηκε αργότερα).
Οι Φιλικοί αφού μυούνταν στην Εταιρεία έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις.
Το σπίτι της οδού Κράσνη (πάροδος Ν. 18) στην Οδησσό, όπου ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία.
-Οι Έλληνες της Κριμαίας από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα
Οι Έλληνες της Κριμαίας διαιρούνται σε δύο ομάδες: Είναι οι λεγόμενοι Ελληνόφωνοι-Ρωμαίοι και οι Τουρκόφωνοι-Ουρούμ. Είναι Έλληνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που προέρχονταν από την περιοχή του Πόντου που μετανάστευσαν και αποίκισαν την Κριμαία. Και οι δύο ομάδες μετανάστευαν στην περιοχή για πολλούς αιώνες (απ” τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι και 17ο αιώνα μ.Χ.) από την Ανατολία, κυρίως από τον Πόντο. Οι τελευταίοι εντάθηκαν στην κοινωνική και πολιτισμική ζωή του τόπου, με αποτέλεσμα να υιοθετήσουν την γλώσσα των Τατάρων της Κριμαίας ως μητρική γλώσσα.
Το 1777, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, η Μεγάλη Αικατερίνη διέταξε την εγκατάσταση όλων των Ελλήνων από τη χερσόνησο στη Βόρεια Αζοφική, έτσι έγιναν γνωστοί ως Έλληνες της Αζοφικής (приазовские греки / priazovskie Greki).
Μερικοί γλωσσολόγοι πιστεύουν ότι η διάλεκτος που ομιλείται από τους Έλληνες της Αζοφικής διαφέρει από την κοινή γλώσσα των Κριμαίων και ως εκ τούτου αποτελεί μια ξεχωριστή ομάδα γλώσσας αυτής. Οι Ουρούμ είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Από τον 18ο έως τις αρχές του 20ου αιώνα, στον Καύκασο μετανάστευαν μαζικά οι Έλληνες από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυρίως από την περιοχή του Πόντου. Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1828-29, με την προέλαση του ρωσικού στρατού προς το Ερζερούμ και την Αργυρούπολη και τον ενθουσιασμό που προκάλεσε στους τοπικούς ελληνικούς πληθυσμούς αλλά και τη συμφωνία ειρήνης με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης που ακολούθησε με την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την περιοχή, ανάγκασε ένα μεγάλο αριθμό Ελλήνων (περίπου 42.000) να ακολουθήσει τον ρωσικό στρατό, για το φόβο αντιποίνων.
Η ρωσική κυβέρνηση και ειδικότερα ο τσάρος Νικόλαος Α΄ με απόφασή του, μετά από εισήγηση του στρατηγού Ιβάν Πασκέβιτς, τους εγκατέστησε στην περιοχή της Τσάλκας, όπου ίδρυσαν 27 αμιγή ελληνικά χωριά. Επί της Σοβιετικής Ένωσης αποτελούσαν αναγνωρισμένη ελληνική μειονότητα της Γεωργίας. Ίδρυσαν επίσης τρία χωριά στην περιοχή Γκομαρέτη.
Μέχρι το 13ο αιώνα που ήρθαν οι Τάταροι το Ελληνικό κράτος στη Χερσόνησο της Κριμαίας άκμαζε, μα και μετά η ελληνική παρουσία παρέμενε ισχυρή, κράτησε κάποια εδάφη στην Kριμαία, ενώ Βενετοί και Γενοβέζοι δημιουργούν λιμενικές εγκαταστάσεις. μέχρι να τα πάρουν οι Οθωμανοί το 1485.
Ως το 1778, μέρος του ελληνικού πληθυσμού έμεινε σε εδάφη που του παραχώρησε η αυτοκράτειρα της Pωσίας Aικατερίνη.
Στη Σοβιετική ένωση του Στάλιν με διάταγμα το 1937 οι Ελληνικοί σύλλογοι χαρακτηρίστηκαν κατασκοπευτικοί, ακολούθησε, μια εθνοκάθαρση και πραγματική τραγωδία για το μικρό ελληνικό λαό της Αζοφικής. Κλείστηκαν τα ελληνικά σχολεία, το θέατρο, η εφημερίδα, καταργήθηκε το λαογραφικό συγκρότημα. Καταστράφηκαν ακόμα και όλα τα έγγραφα που θύμιζαν την ύπαρξή τους. Με ψευδείς κατηγορίες, εκτελέστηκαν όλοι οι Έλληνες διανοούμενοι, καθώς και χιλιάδες εργάτες και αγρότες ελληνικής καταγωγής. Δεν υπήρχε ελληνική οικογένεια που να μην είχε χάσει ένα μέλος της από τις καταπιέσεις αυτές. Παραμένουν άγνωστα μέχρι σήμερα οι τόποι εκτέλεσης και ταφής των θυμάτων του Στάλιν.
Με την άνοδο στην εξουσία του Νικήτα Χρουστσώφ, οι Έλληνες της Ουκρανίας, όπως και της υπόλοιπης πρώην Σοβιετικής Ένωσης, απέκτησαν σχετική πολιτική ελευθερία. Στη δεκαετία του ’70 είχε συσταθεί μια λογοτεχνική ομάδα των Ελλήνων ποιητών που συναντιούνταν κάθε καλοκαίρι στο εξοχικό «Αζοφικό αγλάρ» («Το χελιδόνι της Αζοφικής») του ποιητή Δημήτρη Δεμερντζή.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο einai-adynaton.blogspot.gr, στις 25 Ιανουαρίου 1989 στη Μαριούπολη, ιδρύθηκε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος, με πρωταρχικό σκοπό την αναγέννηση της ελληνικής διαλέκτου της Μαριούπολης και η εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας. Την 25η Μαρτίου του ίδιου χρόνου γιορτάστηκε για πρώτη φορά η εθνική μας εορτή και ακούστηκε και ο εθνικός ύμνος. Στη γιορτή αυτή είχαν έρθει Έλληνες από τα γύρω χωριά, χόρευαν στη διάρκεια της συναυλίας τους ελληνικούς τοπικούς χορούς. Μετά από τη συναυλία, οι άνθρωποι αγκαλιάζονταν και έκλαιγαν: για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, από τη σκηνή ακουγόταν η μητρική τους γλώσσα.
Από το 1992 έως το 2000 στον τοπικό δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό, δυο φορές το μήνα μεταδίδονταν η εκπομπή «Καλησπέρα». Από το 1992 έως 1995 στο Ντονέτσκ εκδίδονταν η εφημερίδα «Λόγος», ενώ από το 1994 άρχισε να κυκλοφορεί η εφημερίδα «Χρόνος» του ελληνικού συλλόγου της Μαριούπολης και το 1996 άνοιξε Ελληνικό προξενείο.
Πηγή: iefimerida
Την παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη χώρα από την αρχαιότητα έως τους 150.000 Ελλήνων που ζουν σήμερα στην Ουκρανία.
-Μια υπόθεση τουλάχιστον 2.700 ετών…
Η παρουσία, ωστόσο, των Ελλήνων στην Ουκρανία και ιδιαιτέρως στην Χερσόνησο της Κριμαίας, έχει μακρότατη ιστορία, η οποία χρονολογείται ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., οπότε και άρχισε η ελληνική εποίκιση στα παράλια της Μαύρης θάλασσας και στην χερσόνησο.
Tα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων Σεβαστούπολη, Παντικαπαίου (Κιμμέριος Βόσπορος), Xερσονήσου,Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την παλιά δόξα των Eλλήνων.
Χερσόνησος ονομάζεται σήμερα και επρόκειτο για μία από τις πόλεις που ίδρυσαν οι αρχαίοι Έλληνες σ΄αυτή την περιοχή με τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, προκειμένου να εξασφαλίσουν σιτηρά για την επιβίωση των δικών τους πόλεων-κρατών. Συγκεκριμένα η πόλη ιδρύθηκε τον 6ο π. Χ. αιώνα αλλά σύμφωνα με τους αρχαιολόγους στις αρχές του 3ου αιώνα π. Χ., μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού σκοτώθηκε από ξένους εισβολείς.
Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την Κριμαία Ταυρίδα(αργότερα Ταυρική), σύμφωνα με το όνομα των κατοίκων της, των Ταύρων. Ο ιστορικός Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Ηρακλής όργωσε αυτή τη γη χρησιμοποιώντας ένα γιγάντιο ταύρο.
Κατά τα τέλη του 5ο αιώνα αρχαίοι Έλληνες αποικιστές άρχισαν να εγκαθίστανται κατά μήκος της Μαύρης Θάλασσας. Ανάμεσά τους υπήρχαν Δωριείς από την Ηράκλεια Ποντική η οποίοι και Ίωνες από τη Μίλητο που προσορμίστηκαν στη Θεοδοσία και το Παντικάπαιον.
-Από το Χρυσόμαλλο δέρας…
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως εκεί βρισκόταν η μυθική Κολχίδα από όπου ο Ιάσονας πήρε το χρυσόμαλλο δέρας, δηλαδή το δέρμα (την προβιά) που απέμεινε από το κριάρι που έστειλε η Νεφέλη για να σώσει το γιο της Φρίξο από τη θυσία που ήθελε να κάνει ο πατέρας του. Αυτό δείχνει την παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή να είναι πολύ παλαιότερη χρονικώς από την συμβατική χρονολογία του 2700 π.χ.
Σύμφωνα με τον μύθο λοιπόν, ο βασιλιάς Αθάμας έχοντας πάρει τον χρησμό από το μαντείο των Δελφών ότι ήταν ευθύνη του γιου του το γεγονός πως δε φύτρωσε το σιτάρι εκείνη τη χρονιά, αποφάσισε να τον θυσιάσει. Έτσι η μητέρα του Νεφέλη η οποία είχε πεθάνει, έστειλε από τον ουρανό ένα κριάρι με χρυσό δέρμα να τον αρπάξει από την επικείμενη θυσία. Το κριάρι λοιπόν άρπαξε τον Φρίξο και την Έλλη και τους πήγε στην Κολχίδα. Εκεί ο Φρίξος θυσίασε το κριάρι στο Δία και χάρισε το δέρμα του στο βασιλιά της Κολχίδας, Αιήτη που τον φιλοξενούσε. Εκείνος το κρέμασε σε μια βελανιδιά στο δάσος του θεού Άρη και έβαλε έναν ακοίμητο δράκο να το φυλάσσει.
-Στην Φιλική Εταιρεία
Η Φιλική Εταιρεία ήταν η σημαντικότερη από τις μυστικές οργανώσεις που σχηματίστηκαν για την προετοιμασία επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό (τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας και σημαντικό λιμάνι στον Εύξεινο Πόντο) και σύμφωνα από τους παλαιότερους ιστορικούς, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά, Αθανάσιο Τσακάλωφ. Τέταρτο μέλος της, μυήθηκε ο Αντώνιος Κομιζόπουλος από τη Φιλιππούπολη.
Επίσης από τα πρώτα μέλη που μυήθηκαν ήταν και ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος (και μάλιστα κατά ορισμένες πηγές συνιδρυτής, πριν τον Ξάνθο που μυήθηκε αργότερα).
Οι Φιλικοί αφού μυούνταν στην Εταιρεία έδιναν όρκο πίστης και επικοινωνούσαν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις.
Το σπίτι της οδού Κράσνη (πάροδος Ν. 18) στην Οδησσό, όπου ιδρύθηκε η Φιλική Εταιρεία.
-Οι Έλληνες της Κριμαίας από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα
Οι Έλληνες της Κριμαίας διαιρούνται σε δύο ομάδες: Είναι οι λεγόμενοι Ελληνόφωνοι-Ρωμαίοι και οι Τουρκόφωνοι-Ουρούμ. Είναι Έλληνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που προέρχονταν από την περιοχή του Πόντου που μετανάστευσαν και αποίκισαν την Κριμαία. Και οι δύο ομάδες μετανάστευαν στην περιοχή για πολλούς αιώνες (απ” τον 4ο αιώνα π.Χ. μέχρι και 17ο αιώνα μ.Χ.) από την Ανατολία, κυρίως από τον Πόντο. Οι τελευταίοι εντάθηκαν στην κοινωνική και πολιτισμική ζωή του τόπου, με αποτέλεσμα να υιοθετήσουν την γλώσσα των Τατάρων της Κριμαίας ως μητρική γλώσσα.
Το 1777, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, η Μεγάλη Αικατερίνη διέταξε την εγκατάσταση όλων των Ελλήνων από τη χερσόνησο στη Βόρεια Αζοφική, έτσι έγιναν γνωστοί ως Έλληνες της Αζοφικής (приазовские греки / priazovskie Greki).
Μερικοί γλωσσολόγοι πιστεύουν ότι η διάλεκτος που ομιλείται από τους Έλληνες της Αζοφικής διαφέρει από την κοινή γλώσσα των Κριμαίων και ως εκ τούτου αποτελεί μια ξεχωριστή ομάδα γλώσσας αυτής. Οι Ουρούμ είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Από τον 18ο έως τις αρχές του 20ου αιώνα, στον Καύκασο μετανάστευαν μαζικά οι Έλληνες από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυρίως από την περιοχή του Πόντου. Ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος του 1828-29, με την προέλαση του ρωσικού στρατού προς το Ερζερούμ και την Αργυρούπολη και τον ενθουσιασμό που προκάλεσε στους τοπικούς ελληνικούς πληθυσμούς αλλά και τη συμφωνία ειρήνης με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης που ακολούθησε με την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από την περιοχή, ανάγκασε ένα μεγάλο αριθμό Ελλήνων (περίπου 42.000) να ακολουθήσει τον ρωσικό στρατό, για το φόβο αντιποίνων.
Η ρωσική κυβέρνηση και ειδικότερα ο τσάρος Νικόλαος Α΄ με απόφασή του, μετά από εισήγηση του στρατηγού Ιβάν Πασκέβιτς, τους εγκατέστησε στην περιοχή της Τσάλκας, όπου ίδρυσαν 27 αμιγή ελληνικά χωριά. Επί της Σοβιετικής Ένωσης αποτελούσαν αναγνωρισμένη ελληνική μειονότητα της Γεωργίας. Ίδρυσαν επίσης τρία χωριά στην περιοχή Γκομαρέτη.
Μέχρι το 13ο αιώνα που ήρθαν οι Τάταροι το Ελληνικό κράτος στη Χερσόνησο της Κριμαίας άκμαζε, μα και μετά η ελληνική παρουσία παρέμενε ισχυρή, κράτησε κάποια εδάφη στην Kριμαία, ενώ Βενετοί και Γενοβέζοι δημιουργούν λιμενικές εγκαταστάσεις. μέχρι να τα πάρουν οι Οθωμανοί το 1485.
Ως το 1778, μέρος του ελληνικού πληθυσμού έμεινε σε εδάφη που του παραχώρησε η αυτοκράτειρα της Pωσίας Aικατερίνη.
Στη Σοβιετική ένωση του Στάλιν με διάταγμα το 1937 οι Ελληνικοί σύλλογοι χαρακτηρίστηκαν κατασκοπευτικοί, ακολούθησε, μια εθνοκάθαρση και πραγματική τραγωδία για το μικρό ελληνικό λαό της Αζοφικής. Κλείστηκαν τα ελληνικά σχολεία, το θέατρο, η εφημερίδα, καταργήθηκε το λαογραφικό συγκρότημα. Καταστράφηκαν ακόμα και όλα τα έγγραφα που θύμιζαν την ύπαρξή τους. Με ψευδείς κατηγορίες, εκτελέστηκαν όλοι οι Έλληνες διανοούμενοι, καθώς και χιλιάδες εργάτες και αγρότες ελληνικής καταγωγής. Δεν υπήρχε ελληνική οικογένεια που να μην είχε χάσει ένα μέλος της από τις καταπιέσεις αυτές. Παραμένουν άγνωστα μέχρι σήμερα οι τόποι εκτέλεσης και ταφής των θυμάτων του Στάλιν.
Με την άνοδο στην εξουσία του Νικήτα Χρουστσώφ, οι Έλληνες της Ουκρανίας, όπως και της υπόλοιπης πρώην Σοβιετικής Ένωσης, απέκτησαν σχετική πολιτική ελευθερία. Στη δεκαετία του ’70 είχε συσταθεί μια λογοτεχνική ομάδα των Ελλήνων ποιητών που συναντιούνταν κάθε καλοκαίρι στο εξοχικό «Αζοφικό αγλάρ» («Το χελιδόνι της Αζοφικής») του ποιητή Δημήτρη Δεμερντζή.
Σύμφωνα με τον ιστότοπο einai-adynaton.blogspot.gr, στις 25 Ιανουαρίου 1989 στη Μαριούπολη, ιδρύθηκε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος, με πρωταρχικό σκοπό την αναγέννηση της ελληνικής διαλέκτου της Μαριούπολης και η εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας. Την 25η Μαρτίου του ίδιου χρόνου γιορτάστηκε για πρώτη φορά η εθνική μας εορτή και ακούστηκε και ο εθνικός ύμνος. Στη γιορτή αυτή είχαν έρθει Έλληνες από τα γύρω χωριά, χόρευαν στη διάρκεια της συναυλίας τους ελληνικούς τοπικούς χορούς. Μετά από τη συναυλία, οι άνθρωποι αγκαλιάζονταν και έκλαιγαν: για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, από τη σκηνή ακουγόταν η μητρική τους γλώσσα.
Από το 1992 έως το 2000 στον τοπικό δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό, δυο φορές το μήνα μεταδίδονταν η εκπομπή «Καλησπέρα». Από το 1992 έως 1995 στο Ντονέτσκ εκδίδονταν η εφημερίδα «Λόγος», ενώ από το 1994 άρχισε να κυκλοφορεί η εφημερίδα «Χρόνος» του ελληνικού συλλόγου της Μαριούπολης και το 1996 άνοιξε Ελληνικό προξενείο.
Πηγή: iefimerida
2014-04-16
ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ
Ὅλα εὐωδίαζον ἄνοιξιν καὶ ἁπλότητα καὶ χαράν. Ὁ Γιάννης ἔμβαινεν εἰς τὸ παρεκκλήσι γελῶν, τὸν ὡδηγοῦσεν ἡ μάννα του, χήρα ἔχουσα αὐτὸν ὡς μοναχογυιόν, νὰ «χαιρετίσῃ», δηλ. νὰ ἀσπασθῇ τὴν εἰκόνα στὸ προσκυνητάρι, τὴν ἠσπάζετο γελῶν, εἶτα ἐπήγαινε στ᾿ ἀριστερὰ τοῦ χοροῦ, κ᾿ ἔστεκε δίπλα εἰς τὸ ἄκρον ἀνατολικὸν στασίδι, δύο βήματα ἀπὸ τὴν βορείαν πύλην, ὅπου αἱ γυναῖκες ἔφερον τυλιγμένας μὲ προσόψια τὰς προσφοράς, καὶ ἔγραφαν τὰ ὀνόματα...
του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Ὅπως τὸ διηγοῦνται, ὅσοι τὸ ἔφθασαν, ἐν ἠλικίᾳ ὄντες εἰς Ἀθήνας τῷ 1870, ὁ νεκρὸς τοῦ ἑνὸς τῶν ληστῶν τοῦ Δηλεσίου, κομισθέντων εἰς Ἀθήνας κατὰ Μάιον, εἶχε τὸ πρόσωπον παραδόξως φαιδρὸν καὶ γελαστόν. Τὴν ὥραν ποὺ τοὺς ἐτουφεκοβολοῦσαν τ᾿ ἀποσπάσματα, ἐλλοχεῦον ὄπισθεν πυκνῶν θάμνων καὶ βράχων τὸ παλληκάρι ἐκεῖνο τῆς Ρούμελης, ἴσως διότι τὸ ταμπούρι του τοῦ ἐφαίνετο πολὺ ἀσφαλές, τίς οἶδε τί εἶχε σκεφθῆ, ἢ τί σοβαρὸν εἶδεν, ἢ τί ἀστεῖον ἤκουσε παρά τινος γείτονος συντρόφου του, κ᾿ ἐγέλασεν, ὅπως οἱ ἄνθρωποι γελοῦν. Συγχρόνως, ἐν ἀκαρεῖ, τοῦ ἦλθε τὸ βόλι. Τὸν ηὗρε καίριον εἰς τὸν λαιμόν, καὶ τὸν ἀφῆκεν εἰς τὸν τόπον.
Μετὰ δύο ἡμέρας οἱ σκοτωμένοι, πέντε ἢ ἓξ τὸν ἀριθμόν, ἐκομίζοντο εἰς Ἀθήνας. Εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ νέου ἐκείνου ὅλοι οἱ φρικώδεις περίεργοι εἶδον ἐντυπωμένον, πιστωμένον τὸν γέλωτα. Οὔτ᾿ ἐπρόφθασεν, ὁ εὐτυχὴς ἄνθρωπος, νὰ αἰσθανθῇ τὴν πικρίαν τοῦ βέλους, ἀλλ᾿ ὁ θάνατος τοῦ ἦλθε μυστηριώδης, γλυκύς, πρὸ τῆς ἀλγηδόνος.
Ἀλλ᾿ ὅμως ὁ Γιάννης δὲν ἔλειπε ποτὲ ἀπὸ καμμίαν ἀγρυπνίαν εἰς τὰ ἐξωκκλήσια, ὅταν ἐπηγαίναμεν στὰ πανηγύρια, ἀρχόμενος ἀπὸ τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἔαρος ἕως τὸ βασίλεμα τοῦ θέρους, κ᾿ ἕως τὴν στρῶσιν τοῦ φθινοπώρου, καὶ πρὶν εἰσβάλῃ ὁ χειμών. Πρῶτον εἰς τὴν Παναγίαν τῆς Ἀγαλλιανοῦς, ὅπου ἡ ψυχή μας ἐμοσχοβολοῦσεν ἴα καὶ ναρκίσσους καὶ λευκὰ ἄνθη τῆς ἀγραμπελιᾶς. Εἶτα εἰς τὴν Παναγίαν τὴν 〈Ντομάν〉, ὅπου ἔτρεχε μὲ μόρμυρον καὶ ρόχθον τὸ ρεῦμα τῆς Ζωοδόχου, κάτω εἰς τοὺς μυστηριώδεις καταρράκτας μὲ τὰ κρεμάμενα πολυτρίχια καὶ τοὺς ἀνέρποντας κισσοὺς ἀνὰ τοὺς ὑγροὺς βράχους εἰς τὰ κυρτὰ ὑλομανοῦντα δένδρα. Καὶ στὸν Ἁι-Γεώργην, ὅπου αἱ τόσαι νύμφαι τοῦ χωρίου ἐλιτάνευον στολισμέναι μὲ τὰ πεποικιλμένα μανίκια, τὰς μεταξωτὰς ποδιὰς καὶ τὰ χρυσᾶ ποδογύρια* των, ἐρχόμεναι ἄλλαι μὲ τὶς βάρκες καὶ ἄλλαι διὰ ξηρᾶς. Καὶ εἰς τὰ Πέντ᾿ Ἀδέλφια, ὅπου τὰ ἀγκαλιασμένα γηραιὰ δένδρα καλύπτουν τὴν βρύσιν καὶ στεγάζουν τὸν πενιχρὸν ναὸν μὲ τὸ θεσπέσιον ἄλσος των. Κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Γιάννην τὸν Μυρωδίτην, ὅπου τὰ τελευταῖα ἀηδόνια ἐκαλοῦσαν εἰς διαδοχὴν τὰ κοσσύφια ἀνὰ τὸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν . . . . . . . . . . . ἕως τὸν γιαλὸν . . . . . . . ., καὶ τὸ κελαρύζον νερὸν τοῦ βαθέος, ἀνερχομένου Δασκαλιοῦ ἀνέβλυζεν ἀπὸ τὴν ρίζαν τῆς γηραιᾶς δρυός, ὅπου μὲ τὰ κυμβαλίζοντα πέταλα τῶν φυλλομανούντων κλώνων της διηγεῖτο τὰς ἀναμνήσεις τῶν αἰώνων. Πόσαι οἰκογενειακαὶ θαλίαι εἶχον τελεσθῆ τὸ πάλαι ὑπὸ τοὺς βαθυφύλλους κλάδους της, πόσα ἄκακα ἐρωτικὰ ζεύγη εἶχον εὕρει ποτὲ καταφύγιον εἰς τὴν σκιάν της. Καὶ εἶτα εἰς τὸν Ἅγ. Ἠλίαν καὶ εἰς τὸν Ἅγ. Παντελεήμονα, κ᾿ εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Πρέκλαν, κ᾿ εἰς τὴν Παναγίαν τοῦ Καρδάση, κ᾿ εἰς τὴν ἄλλην Παναγίαν τοῦ Ἀραδιᾶ, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Γιάννην τοῦ Κάστρου, κ᾿ εἰς τὸν ἄλλον Ἁι-Γιάννην τοῦ Μετοχιοῦ, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Δημήτρην, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Ἀσώματον τ᾿ Ἀγγελῆ, καὶ τέλος εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Κ᾿νιστριώτισσαν, ὅπου πᾶσα σεμνότης καὶ πᾶσα χάρις ἐν γαλήνῃ συνηνοῦντο, καὶ πᾶν γόνυ ἔκλινεν ἐνώπιον τῆς θείας ·ἐν γαλήνῃ‚ Πολιούχου: «Διανέμοις τῶν χαρισμάτων τὴν σὴν γαλήνην, Θεοτόκε, τῇ ψυχῇ μου».
Ἐκεῖ ἔστεκεν ὁ Γιάννης, καὶ ἤκουε γελῶν τὰ ὑπαγορεύματα τῶν γυναικῶν, τὰς ἀπηχήσεις καὶ τοὺς ἀσπασμοὺς τοῦ παπᾶ. Τέλος, ὅταν ἤρχιζεν ἡ ψαλμῳδία, ὁ Γιάννης ἐξηκολούθει νὰ γελᾷ πρὸς τὰς ἀντιφωνίας τῶν διαφόρων νεαρῶν ψαλτῶν καὶ τὰς ὀξυφωνίας τοῦ παπᾶ. Συνήθως ἀντεῖχεν ὄρθιος ἐπὶ ὥρας, εἶτα ἐκάθητο εἰς τὸ σκαλοπάτι τοῦ βήματος κάτωθεν τῆς τελευταίας ἀριστερὰ εἰκόνος (ἥτις ἦτο συνήθως τοῦ Ἁγίου τοῦ ναοῦ). Ἡ μάννα του, ἐπειδὴ τὸν εἶχε μονογενῆ, συχνὰ ἔταζε καὶ παρεκάλει τοὺς Ἁγίους «νὰ τὸν κάμουν καλά». Πλὴν φαίνεται ὅτι αὐτὸς ἦτο ἀρκετὰ καλά, σχεδὸν καλύτερα ἀπὸ πλείστους ἄλλους, καὶ οἱ Ἅγιοι δὲν ἔκρινον ὅτι ἐσύμφερε νὰ τοῦ δώσουν ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἡ μάννα του ὠνόμαζε «τὴν ὑγειά του», δηλ. τὴν ἐλευθερίαν νὰ κακουργῇ ἐν γνώσει.
Κ᾿ εἰς τὰ ξωκκλήσια, κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἀγρυπνίας, συνήθως ἤρχετο μετὰ τὰ μεσάνυχτα πάντοτε, ἢ ὁ γερο-Δημήτρης ὁ Ἠπειρώτης ὁ νυχτοβάτης, ἢ ὁ πάτερ Ἰωακείμ, ὁ ἄστεγος μοναχός, συνήθως ξυπόλυτος καὶ ξεσκούφωτος. Ὅταν τὸν ἔβλεπεν ὁ Γιάννης, τότε ᾐσθάνετο ἄκραν εὐθυμίαν, κ᾿ ἐνετρύφα εἰς τὴν θέαν του. Ὁ Ἰωακεὶμ ἵστατο εἰς τὴν ἄλλην γωνίαν τοῦ Τέμπλου, δεξιά, καὶ συνήθως τοῦ ἔδιδον οἱ ψάλται νὰ διαβάσῃ τὸ Ψαλτήρι. Ὁ Γιάννης δὲν ἐχόρταινε νὰ τὸν κοιτάζῃ, κ᾿ ἐγέλα, ἐγέλα μὲ ἡδονὴν ἄρρητον.
Εἶχε μετακομίσει στὶς πλάτες της πέντε ἢ ἓξ παλιοσάνιδα, τὰ ὁποῖα τῆς ἔδωκαν, διὰ νὰ ἐπισκευάσῃ τὴν στέγην τοῦ ναοῦ τοῦ Χριστοῦ στὸ Κάστρον. Ἡ Μαλαμώ, χάριν εὐκολίας, τὰ ἀπέθεσε προσωρινῶς ἔξωθεν τοῦ Κάστρου, πρὸ φοβεροῦ χάσματος τῆς παλαιᾶς γεφύρας, κ᾿ εἰς τὴν κάτω βαθμίδα τῆς ἰλιγγιώδους, μεγαλοβάθρου, κυκλοτεροῦς καὶ πλατείας σκάλας. Ἦτο μεσοβδόμαδα. Ἡ Μαλαμὼ ἔλεγε μέσα της: «Χριστιανὸς δὲν θὰ βρεθῇ νὰ τὰ κλέψῃ». Καὶ ὅμως εὑρέθη. Ὑψηλὰ ἀπὸ τὸ μικρὸν σαθρὸν καλύβι, ὅπου ἦτο ἓν παλιοχώραφον ἀνάμεσα εἰς τὰ ὀρμάνια, ὅπου ἔβοσκε πέντε ἢ ἓξ ψωραλέας αἶγας ὁ Νικολὸς ὁ Μπασιόλης, μακρόθεν ἐπὶ πολλὴν ὥραν ἐτηλεσκόπει τὴν Μαλαμώ, ὥστε εἶχε κάμει στὰ μάτια* νὰ τὴν κοιτάζῃ, κ᾿ ἐμορμύριζε μεγαλοφώνως μέσ᾿ στὰ δόντια του: «Ποῦ τὰ πάει αὐτή, τρομάρα της, τὰ παλιοσάνιδα;»
Τὴν ὑστεραίαν ἡ Μαλαμὼ εἶχε δουλειὰ στὸ σπίτι της, κάτω στὸ χωρίον, τρεῖς ὥρας δρόμον. Τὴν τρίτην ἡμέραν δὲν εὐκαιροῦσεν ὁ σύζυγός της, ὁποὺ ἦτον ὀλίγον κτίστης, ἀλλὰ καὶ ἀγωγιάτης καὶ γεωργός. Τὴν ἄλλην ἦτο Σάββατον, κ᾿ ἡ Μαλαμὼ ἐκατάφερε τὸν σύζυγόν της νὰ ὑπάγουν, μαζὶ καὶ τὸ μουλάρι, νὰ κουβαλήσῃ αὐτὸς ἄμμον κι ἀσβέστην ἀπὸ μίαν ἀνεμιαίαν ἔπαυλιν, ὄχι πολὺ μακρὰν τοῦ Κάστρου, νὰ εἰσέλθουν φέροντες καὶ τὰ σανίδια τ᾿ ἀποτεθειμένα ἔξω, νὰ φθάσουν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Σωτῆρος, κι αὐτὴ ν᾿ ἀσβεστώσῃ, κ᾿ ἐκεῖνος ν᾿ ἀνεβῇ στὸν τοῖχον, πατῶν ὡς εἰς σκαλωσιὲς εἰς τὰ λιποπετροῦντα τοιχία τὰ πλαγινά, νὰ καρφώσῃ τὰ σανίδια εἰς τὸ ἐλλιπὲς μέρος τῆς στέγης, νὰ τὰ ἐπιχρίσῃ μὲ τὴν κονίαν ποὺ θὰ ἐζύμωνε μὲ τὰ ὑλικὰ ποὺ ἔμελλε νὰ μετακομίσῃ.
Φθάνουν εἰς τὰ πρόθυρα τοῦ Κάστρου, κάτω εἰς τὸ βαραθρῶδες τοῦ χάσματος, κοιτάζει ἡ Μαλαμώ. Τὰ σανίδια ἔλειπαν. Ἔκαμε πολλοὺς σταυρούς, ἠπόρησεν, ἠγανάκτησε.
― Τὸ λοιπόν, ποῦ τά ᾽χεις βάλει τὰ σανίδια; ἠρώτησεν ὁ Πολύζος.
―Ἐδῶ τὰ εἶχα βαλμένα, στὸ κάτω σκαλοπάτι τ᾿ ἀκούμπησα.
― Ποῦ εἶναί τα, τὸ λοιπόν;
― Ποῦ ᾽ν᾿ τα; Νὰ κοπῇ τὸ χεράκι του ὅποιος τὰ πῆρε.
― Δὲν σοῦ ᾽πα ἐγώ, βλοημένη, νὰ μὴν κάνῃς μισὲς δουλειές; Ἢ νὰ καρτερέσῃς ἔπρεπε ν᾿ ἀδειάσω, νὰ τὰ κουβαλήσω μὲ τὸ μουλάρι, ἤ, ἀφοῦ τά ᾽φερες, νά ᾽κανες ἀκόμα ἕναν κόπον νὰ τὰ πᾷς ὣς μέσα στὴν Ἐκκλησιά.
― Καὶ ποιὸς ξέρει, ἂν δὲν θὰ τὰ βροῦμε μὲς στὴν Ἐκκλησιά, εἶπε τὸ Μαλαμὼ μὲ εὔκολον θάρρος καὶ πρὸς ἰδίαν της παρηγορίαν. Ἔλα, Χριστέ μου, καμμιὰ καλὴ Χριστιανὴ θὰ ἦρθε χτὲς-προχτὲς ν᾿ ἀνάψῃ τὰ κανδήλια, καὶ τὴν ἐφώτισ᾿ ὁ Θεὸς καὶ τὰ κουβάλησε.
―Ἄμποτε!
Ὁ Πολύζος ἐξεφόρτωσε τὰ ὑλικὰ ἀπὸ τὸ ζῷον, ἔδεσε τὸ ζῷόν του, ἀνέβασε μὲ πολὺν κόπον πρῶτον τὸν σάκκον τῆς ἄμμου, εἶτα τὴν κοπάναν* μὲ τὸν ἀσβέστην ἀνὰ τὴν ὑψηλὴν φοβερὰν σκάλαν, ἡ γυνὴ ἀνῆλθε μὲ τὸ καλαθάκι της, ὅπου εἶχε λάδι, κηρία, ὡς καὶ μικρὰν προμήθειαν τροφίμων. Εἶτα ἐφορτώθη αὐτὴ τὸν ἀσβέστην, ὁ ἀνήρ της ἐπῆρε τὴν ἄμμον καὶ τὸ καλαθάκι, ὑπερέβησαν τὴν σιδηρᾶν πύλην, καὶ εἰσῆλθον εἰς τὸ παλαιὸν ἔρημον χωρίον. Μετὰ δέκα λεπτὰ ἔφθασαν πρὸ τοῦ ναοῦ. Ἐξεφορτώθησαν, ἐκάθισαν νὰ ξαποστάσουν. Τῆς ἐφάνη τῆς Μαλαμῶς ὅτι ἤκουε κάτι ὡς χαλαρὰν καὶ ἄρρυθμον ψαλμῳδίαν ἔσωθεν τοῦ ναοῦ. Δὲν ἐπίστευσε τ᾿ αὐτιά της. Ἐπλησίασεν εἰς τὴν θύραν, τὴν ὤθησεν. Ἡ θύρα ἦτο κλεισμένη ἔνδοθεν. Ἠκούοντο τώρα εὐκρινέστερον αἱ ἄμουσοι ψαλμῳδίαι.
―Ὤχ, Θέ μου, τί νὰ εἶναι; εἶπε τὸ Μαλαμώ. Ἔλα, Πολύζο, νὰ ἰδῇς καὶ ν᾿ ἀκούσῃς. Ἡ πόρτα εἶναι κλειδωμένη ἀπὸ μέσα.
Ἐπλησίασεν ὁ ἄνθρωπος, ἔκρουσεν, ὤθησεν ἰσχυρῶς. Εἰς μάτην. Ἡ θύρα ἦτο πράγματι μανδαλωμένη.
― Τί πειρασμὸς εἶναι αὐτός; ἔκραξε τὸ Μαλαμώ, συνάπτουσα τὰς χεῖρας. Τὰ σανίδια λείπουν ἀπ᾿ ἔξω, ἡ πόρτα τῆς ἐκκλησιᾶς κλειδωμένη, κι οὐρλιάσματα ἄχαρα ἀκούονται μέσα. Τί νά ᾽ν᾿ αὐτό; Μπαίνουν τάχα καὶ στὶς ἐκκλησιὲς πειρασμικὰ* πράγματα;
Ἀπ᾿ ὅλον τὸν ἀκατάληπτον βόμβον τοῦ ἤχου τοῦ ἀκουομένου, ἡ ἀκοή των αἴφνης διέκρινε δὶς ἢ τρὶς τὰς λέξεις: «Χριστὸς Ἀνέστη».
― Χριστὸς Ἀνέστη, ἐπανέλαβεν ἡ Μαλαμώ. Κι ἀκόμα τώρα πέρασε τὸ μεσοσαράκοστο.
Ἦτο τῷ ὄντι Σάββατον τῆς Δ´ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν.
― Μὴν πηαίνῃ ἀλὰ φράγκα αὐτὸς ποὺ εἶναι μέσα; εἶπεν ὁ Πολύζος.
― Στοιχειὸ θὰ εἶναι· ξωρκισμένος ὀξαποδῶ, ἀπήντησεν ἡ Μαλαμώ.
― Κανένας μουρλὸς θὰ εἶναι, εἶπεν ὁ Πολύζος. Ἂς ἰδοῦμε. Μὴν εἶν᾿ ἐκεῖνος ὁ Γιάννης τῆς Λέκαινας;
Ἔκρουσε πάλιν δυνατώτερα τὴν θύραν. Εἶτα ἀνέβλεψεν ἀνὰ τὸν τοῖχον, κ᾿ ἔδειξεν εἰς ὕψος δύο ὀργυιῶν σχεδὸν τὸν μικρὸν φεγγίτην μὲ τὴν χρωματιστὴν ὕαλον, ποὺ ἔφεγγε τὸν ναὸν ἀπὸ τὴν δεξιὰν πλευράν.
― Νὰ μποροῦσα ν᾿ ἀνεβῶ κεῖ ἀπάνω, εἶπεν. Ἔλα, βόηθα, Μαλαμώ, νὰ σωρέψουμε πέτρες πολλές, νὰ τὶς στερεώσουμε, γιὰ ν᾿ ἀνεβῶ ὣς ἐκεῖ.
― Δὲν φωνάζουμε μιά; εἶπε τὸ Μαλαμώ, ἀλλὰ δὲν ὑπῆρξε φωνὴ καὶ ἀκρόασις.
Ἤρχισαν ν᾿ ἀποκόπτουν λίθους ἀπὸ τὰ ἐρείπια τῶν παλαιῶν οἰκιῶν ἐδῶθεν κ᾿ ἐκεῖθεν. Ὅταν συνέλεξαν λίθους ἀρκετούς, ἤρχισεν ὁ Πολύζος νὰ τοὺς στοιβάζῃ εἰς σωρόν. Πλὴν τότε παρ᾿ ἐλπίδα ἠκούσθη κρότος μανδάλου ἢ μοχλίου ἀποσυρομένου καὶ ὀξὺς γέλως ἤχησεν εἰς τὸ χάσμα τῆς διανοιγείσης θύρας.
Ἦτο τῷ ὄντι ὁ Γιάννης τοῦ Λέκα. Ὑπεδέχετο μὲ παιδικοὺς καγχασμοὺς τὴν γυναῖκα καὶ τὸν ἄνδρα της.
―Ἄ! Ἐσύ ᾽σαι λοχεμένε*! εἶπεν ἡ Μαλαμώ· γιατί δὲν ἀκοῦς τόσην ὥρα ποὺ σὲ φωνάζουμε;
Ὁ Γιάννης ἀπήντησε διὰ νέου καγχασμοῦ. Ἐστράφησαν πρὸς τὴν θύραν, καὶ εἶδον τὰ ἐντός.
Ὁ Γιάννης εἶχεν ἀνάψει στὰ μανάλια ὅλα τ᾿ ἀπόκηρα, ὅσα εἶχεν εὑρεῖ ἐκεῖ, εἶχε χύσει τὸ λάδι ἀπὸ τὰ κανδήλια, εἶχε κενώσει ὅλον τὸ λαδικόν, ποὺ ηὗρεν εἰς τὸ ἑρμάρι τῆς βορειοδυτικῆς γωνίας, καὶ εἶχε κατορθώσει νὰ [τ᾿] ἀνάψῃ ὡς πυροφάνι μόνον δύο κανδήλια ἐκ τῶν ἑπτὰ ἢ ὀκτὼ τῶν πρὸ τοῦ Τέμπλου καὶ τοῦ προσκυνηταρίου, καὶ ηὐφραίνετο ψάλλων τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη», ὅπως αὐτὸς ἤξευρεν. Εἶχε βαρεθῆ τὴν Σαρακοστήν, ἐπόθει τὸ Πάσχα, καὶ ἤρχισε νὰ τὸ προεορτάζῃ.
Ἀφοῦ ἐγέλασεν ἀρκετά, ἡ Μαλαμὼ ἔσβησε τ᾿ ἀπόκηρα, ἐπροσπάθησε νὰ σκουπίσῃ τὰ χυμένα λάδια, καὶ εἶτα ἐμελέτα ν᾿ ἀρχίσῃ τὸ ἀσβέστωμα. Ἐλησμόνει ἤδη τὰ χαμένα σανίδια. Ἀλλ᾿ ὁ Πολύζος εἶπε:
― Καὶ ποῦ ᾽ν᾿ τὰ σανίδια, Μαλαμώ;
― Ποῦ ᾽ν᾿ τα, μαθές; ἐπανέλαβεν ἡ γυνή.
Τυχαίως καὶ στὸν βρόντον ἡ γυνὴ ἐστράφη πρὸς τὸν πτωχὸν νέον, καὶ τὸν ἠρώτησε:
― Μὴν εἶδες, Γιάννη, τὰ σανίδια πουθενά;
Ὁ ἄκακος νέος ἀπήντησε μόνον:
― Κουβάλας.
Ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος τῷ ὄντι εἶχε συναντήσει τὸν Γιάννην κατὰ τὴν προχθές, τὴν ὥραν ὁποὺ ἐκουβάλα τὰ κλοπιμαῖα. Τοῦ ἔδωκε δύο ξυλιὲς ὡς ἀρραβῶνα, καὶ τὸν ἐφοβέρισε νὰ μὴν μαρτυρήσῃ τίποτε. Ὁ Γιάννης ἀπήντησε μὲ τὸ παγωμένον γέλιο του.
Εἶχε ξεχάσει τὶς ξυλιές, ὡς καὶ τὴν φοβέραν. Τὴν ἐπαύριον ἀνεῦρε τὰ κλοπιμαῖα ἡ Μαλαμώ.
(1914)
Ὅπως τὸ διηγοῦνται, ὅσοι τὸ ἔφθασαν, ἐν ἠλικίᾳ ὄντες εἰς Ἀθήνας τῷ 1870, ὁ νεκρὸς τοῦ ἑνὸς τῶν ληστῶν τοῦ Δηλεσίου, κομισθέντων εἰς Ἀθήνας κατὰ Μάιον, εἶχε τὸ πρόσωπον παραδόξως φαιδρὸν καὶ γελαστόν. Τὴν ὥραν ποὺ τοὺς ἐτουφεκοβολοῦσαν τ᾿ ἀποσπάσματα, ἐλλοχεῦον ὄπισθεν πυκνῶν θάμνων καὶ βράχων τὸ παλληκάρι ἐκεῖνο τῆς Ρούμελης, ἴσως διότι τὸ ταμπούρι του τοῦ ἐφαίνετο πολὺ ἀσφαλές, τίς οἶδε τί εἶχε σκεφθῆ, ἢ τί σοβαρὸν εἶδεν, ἢ τί ἀστεῖον ἤκουσε παρά τινος γείτονος συντρόφου του, κ᾿ ἐγέλασεν, ὅπως οἱ ἄνθρωποι γελοῦν. Συγχρόνως, ἐν ἀκαρεῖ, τοῦ ἦλθε τὸ βόλι. Τὸν ηὗρε καίριον εἰς τὸν λαιμόν, καὶ τὸν ἀφῆκεν εἰς τὸν τόπον.
Μετὰ δύο ἡμέρας οἱ σκοτωμένοι, πέντε ἢ ἓξ τὸν ἀριθμόν, ἐκομίζοντο εἰς Ἀθήνας. Εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ νέου ἐκείνου ὅλοι οἱ φρικώδεις περίεργοι εἶδον ἐντυπωμένον, πιστωμένον τὸν γέλωτα. Οὔτ᾿ ἐπρόφθασεν, ὁ εὐτυχὴς ἄνθρωπος, νὰ αἰσθανθῇ τὴν πικρίαν τοῦ βέλους, ἀλλ᾿ ὁ θάνατος τοῦ ἦλθε μυστηριώδης, γλυκύς, πρὸ τῆς ἀλγηδόνος.
*
* *
Ὁ Γιάννης τοῦ Λέκα, νέος εἰκοσαετής, ἐφαίνετο ὅτι ἔχαιρε μεγάλην χαρὰν σφόδρα, ὅταν τοῦ ἔλεγαν ὅτι θὰ ἤρχετο ἐκεῖνον τὸν χρόνον, διὰ νὰ τὸν πάρῃ στρατιώτην, τὸ περιοδεῦον Στρατιωτικὸν Συμβούλιον. Ἤρχιζεν ἀμέσως νὰ κάμνῃ βήματα, προφέρων: ἓν γυό, ἓν γυό, κ᾿ ἦτον ὅλος γέλια καὶ χαρά. Πλήν, ὅταν ἦλθε πράγματι ἡ Στρατολογικὴ Ἐπιτροπή, πρὸς μεγάλην χαρὰν τοῦ Δημάρχου, καὶ κατέλυσαν ἄλλοι εἰς τὴν Δημαρχίαν, ἄλλοι στὸ οἱονεὶ ξενοδοχεῖον, κι ἄλλοι στὰ σπίτια μερικῶν, ὁ Γιάννης, χωρὶς νὰ παύσῃ τὰ γέλια, ἡ ἐνδόμυχος εὐθυμία καὶ τὸ θάρρος τοῦ ἔφυγαν, κ᾿ ἠρνήθη ἀποτόμως νὰ παρουσιασθῇ ἐνώπιον τῆς Ἐπιτροπῆς. Ἐστήλωνε τὰ πόδια του, ἀντεστήλωνε τὸ κορμί του, ἔκλαιε, κ᾿ ἐφώναζε: «δὲν πάω, δὲν πάω». Ὅταν δὲ ὁ ὑπίατρος ὡδηγήθη στὸ σπιτάκι τῆς Λέκαινας, κ᾿ ἐδοκίμασε νὰ ἰδῇ καὶ νὰ ἐξετάσῃ τὸν κληροῦχον, ὁ Γιάννης ἔπεσεν εἰς μίαν γωνίαν, ἐμαζώχθη, ἐκουβαριάσθη, ἐσταύρωσε σφιχτὰ τὰ χέρια του, ἔσφιγξε τὸν ἀφαλόν του, ἔκαμψε τοὺς πόδας του μὲ τὰ γόνατα ἕως τὸν ἀφαλόν, καὶ ἠρνήθη νὰ ὑποστῇ τὴν ἐξέτασιν τοῦ ἰατροῦ. Τέλος ἡ Ἐπιτροπὴ ἀπεφάσισε νὰ τὸν κηρύξῃ «βλᾶκα», καὶ τὸν ἀπήλλαξε πάσης περαιτέρω ἐνοχλήσεως.* *
Ἀλλ᾿ ὅμως ὁ Γιάννης δὲν ἔλειπε ποτὲ ἀπὸ καμμίαν ἀγρυπνίαν εἰς τὰ ἐξωκκλήσια, ὅταν ἐπηγαίναμεν στὰ πανηγύρια, ἀρχόμενος ἀπὸ τὴν ἀνατολὴν τοῦ ἔαρος ἕως τὸ βασίλεμα τοῦ θέρους, κ᾿ ἕως τὴν στρῶσιν τοῦ φθινοπώρου, καὶ πρὶν εἰσβάλῃ ὁ χειμών. Πρῶτον εἰς τὴν Παναγίαν τῆς Ἀγαλλιανοῦς, ὅπου ἡ ψυχή μας ἐμοσχοβολοῦσεν ἴα καὶ ναρκίσσους καὶ λευκὰ ἄνθη τῆς ἀγραμπελιᾶς. Εἶτα εἰς τὴν Παναγίαν τὴν 〈Ντομάν〉, ὅπου ἔτρεχε μὲ μόρμυρον καὶ ρόχθον τὸ ρεῦμα τῆς Ζωοδόχου, κάτω εἰς τοὺς μυστηριώδεις καταρράκτας μὲ τὰ κρεμάμενα πολυτρίχια καὶ τοὺς ἀνέρποντας κισσοὺς ἀνὰ τοὺς ὑγροὺς βράχους εἰς τὰ κυρτὰ ὑλομανοῦντα δένδρα. Καὶ στὸν Ἁι-Γεώργην, ὅπου αἱ τόσαι νύμφαι τοῦ χωρίου ἐλιτάνευον στολισμέναι μὲ τὰ πεποικιλμένα μανίκια, τὰς μεταξωτὰς ποδιὰς καὶ τὰ χρυσᾶ ποδογύρια* των, ἐρχόμεναι ἄλλαι μὲ τὶς βάρκες καὶ ἄλλαι διὰ ξηρᾶς. Καὶ εἰς τὰ Πέντ᾿ Ἀδέλφια, ὅπου τὰ ἀγκαλιασμένα γηραιὰ δένδρα καλύπτουν τὴν βρύσιν καὶ στεγάζουν τὸν πενιχρὸν ναὸν μὲ τὸ θεσπέσιον ἄλσος των. Κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Γιάννην τὸν Μυρωδίτην, ὅπου τὰ τελευταῖα ἀηδόνια ἐκαλοῦσαν εἰς διαδοχὴν τὰ κοσσύφια ἀνὰ τὸ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ἀπὸ τὸ ὕψος τῶν . . . . . . . . . . . ἕως τὸν γιαλὸν . . . . . . . ., καὶ τὸ κελαρύζον νερὸν τοῦ βαθέος, ἀνερχομένου Δασκαλιοῦ ἀνέβλυζεν ἀπὸ τὴν ρίζαν τῆς γηραιᾶς δρυός, ὅπου μὲ τὰ κυμβαλίζοντα πέταλα τῶν φυλλομανούντων κλώνων της διηγεῖτο τὰς ἀναμνήσεις τῶν αἰώνων. Πόσαι οἰκογενειακαὶ θαλίαι εἶχον τελεσθῆ τὸ πάλαι ὑπὸ τοὺς βαθυφύλλους κλάδους της, πόσα ἄκακα ἐρωτικὰ ζεύγη εἶχον εὕρει ποτὲ καταφύγιον εἰς τὴν σκιάν της. Καὶ εἶτα εἰς τὸν Ἅγ. Ἠλίαν καὶ εἰς τὸν Ἅγ. Παντελεήμονα, κ᾿ εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Πρέκλαν, κ᾿ εἰς τὴν Παναγίαν τοῦ Καρδάση, κ᾿ εἰς τὴν ἄλλην Παναγίαν τοῦ Ἀραδιᾶ, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Γιάννην τοῦ Κάστρου, κ᾿ εἰς τὸν ἄλλον Ἁι-Γιάννην τοῦ Μετοχιοῦ, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Δημήτρην, κ᾿ εἰς τὸν Ἁι-Ἀσώματον τ᾿ Ἀγγελῆ, καὶ τέλος εἰς τὴν Παναγίαν τὴν Κ᾿νιστριώτισσαν, ὅπου πᾶσα σεμνότης καὶ πᾶσα χάρις ἐν γαλήνῃ συνηνοῦντο, καὶ πᾶν γόνυ ἔκλινεν ἐνώπιον τῆς θείας ·ἐν γαλήνῃ‚ Πολιούχου: «Διανέμοις τῶν χαρισμάτων τὴν σὴν γαλήνην, Θεοτόκε, τῇ ψυχῇ μου».
*
* *
Ὅλα εὐωδίαζον ἄνοιξιν καὶ ἁπλότητα καὶ χαράν. Ὁ Γιάννης ἔμβαινεν εἰς τὸ παρεκκλήσι γελῶν, τὸν ὡδηγοῦσεν ἡ μάννα του, χήρα ἔχουσα αὐτὸν ὡς μοναχογυιόν, νὰ «χαιρετίσῃ», δηλ. νὰ ἀσπασθῇ τὴν εἰκόνα στὸ προσκυνητάρι, τὴν ἠσπάζετο γελῶν, εἶτα ἐπήγαινε στ᾿ ἀριστερὰ τοῦ χοροῦ, κ᾿ ἔστεκε δίπλα εἰς τὸ ἄκρον ἀνατολικὸν στασίδι, δύο βήματα ἀπὸ τὴν βορείαν πύλην, ὅπου αἱ γυναῖκες ἔφερον τυλιγμένας μὲ προσόψια τὰς προσφοράς, καὶ ἔγραφαν τὰ ὀνόματα, δηλ. τὰ ἔγραφεν ὁ παπὰς καθ᾿ ὑπαγόρευσιν ἱστάμενος εἰς τὸ χάσμα τῆς θύρας, μὲ τὸ μολυβδοκόνδυλον, κρατῶν φύλλα διπλωμένα χάρτου ἐπὶ τοῦ βιβλίου τῶν Ἀποστόλων ἢ τοῦ Ψαλτηρίου: «Γεωργό, Γεωργὸ καὶ τοὺ πλὶ (δηλ. τὸ πλοῖον) μετὰ τῶν συμπλεόντων αὐτῷ, Νικολάκη, πάλι Νικολάκη (ὁ παπὰς ἔγραφε, Ν.Ν.), Κυρατσούλα, Σειραΐνα, ἄλλη Σειραϊνώ (Κυρ. Σειρ.), Κωνσταντή, Κωνσταντὴ (Κ.Κ.), συμβίας, τέκνων, γονέων καὶ ἀδελφῶν αὐτῶν».* *
Ἐκεῖ ἔστεκεν ὁ Γιάννης, καὶ ἤκουε γελῶν τὰ ὑπαγορεύματα τῶν γυναικῶν, τὰς ἀπηχήσεις καὶ τοὺς ἀσπασμοὺς τοῦ παπᾶ. Τέλος, ὅταν ἤρχιζεν ἡ ψαλμῳδία, ὁ Γιάννης ἐξηκολούθει νὰ γελᾷ πρὸς τὰς ἀντιφωνίας τῶν διαφόρων νεαρῶν ψαλτῶν καὶ τὰς ὀξυφωνίας τοῦ παπᾶ. Συνήθως ἀντεῖχεν ὄρθιος ἐπὶ ὥρας, εἶτα ἐκάθητο εἰς τὸ σκαλοπάτι τοῦ βήματος κάτωθεν τῆς τελευταίας ἀριστερὰ εἰκόνος (ἥτις ἦτο συνήθως τοῦ Ἁγίου τοῦ ναοῦ). Ἡ μάννα του, ἐπειδὴ τὸν εἶχε μονογενῆ, συχνὰ ἔταζε καὶ παρεκάλει τοὺς Ἁγίους «νὰ τὸν κάμουν καλά». Πλὴν φαίνεται ὅτι αὐτὸς ἦτο ἀρκετὰ καλά, σχεδὸν καλύτερα ἀπὸ πλείστους ἄλλους, καὶ οἱ Ἅγιοι δὲν ἔκρινον ὅτι ἐσύμφερε νὰ τοῦ δώσουν ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον ἡ μάννα του ὠνόμαζε «τὴν ὑγειά του», δηλ. τὴν ἐλευθερίαν νὰ κακουργῇ ἐν γνώσει.
*
* *
Ἡ ψαλμῳδία ἐξηκολούθει δι᾿ ὅλης τῆς νυκτός. Πενῆντα ἢ ἑκατὸν ἄνδρες καὶ παιδιά ―συνήθως εἶχον παραφάγει καὶ παραπίει― ἐκοιμῶντο ἔξω, ἀνάμεσα στοὺς σχοίνους, καὶ ὀκτὼ ἢ δώδεκα γυναῖκες, καὶ τρεῖς γέροι, εἰς τὰ στασίδια ἢ στὰς πλάκας τοῦ ναοῦ ἐκοιμῶντο καθήμενοι. Ἐνίοτε ἠκούετο τὸ ρογχάλισμα τοῦ ἱερέως μέσα ἀπ᾿ τὸ Ἁι-Βῆμα. Ὁ ψάλτης ὑπενύσταζε καὶ ἔκαμνε «μετάνοιες» ὄρθιος στὸ στασίδι, κι ὁ γερο-Δημητρός, ὁ πρῴην νεωκόρος κ᾿ ἐπίτροπος ἐπὶ τῶν ἐξωκκλησίων, χωρὶς ὁ νοῦς του ν᾿ ἀποσπᾶται ἀπ᾿ τὸ παγκάρι καὶ τὰ κηρία, ἔπαιρνε «δυὸ τροπάρια*» καθιστὸς στὸ στασίδι. Ὁ Γιάννης ἄγρυπνος δὲν ἔπαυε νὰ γελᾷ.* *
*
* *
Κάτω εἰς τὴν πολίχνην, ὅπου ὁ Γιάννης ἦτο εὐθυμία καὶ χαρὰ τῶν σπιτιῶν, ὁ ἴδιος ἐγέλα θορυβωδέστερον ὅταν συνήντα ἕνα ἀπὸ τοὺς περιπλανωμένους τοῦ χωριοῦ, σχεδὸν ὁμοιοπαθῆ του, ἢ τὸν Ζαχαρίαν τὸν Κοῦκκον, ἢ τὸν Τάσον τὸν Νικολήν, ἢ τὸ Ματὼ ἀπ᾿ τὸν Ἀπάνω Μαχαλάν. Τότε ἄνοιγε πράγματι ἡ καρδιά του. Ἐγέλα ἀκρατήτως, καὶ δὲν ἠμποροῦσε «νὰ μαζώξῃ τὸ στόμα του». Ἦτο ὡς νὰ ἔλεγε: «Χαίρομαι, ἀδελφέ μου, ποὺ σὲ βλέπω τέτοιον· οἱ ἄλλοι ποὺ μᾶς γελοῦν εἶναι πολὺ χειρότεροι».* *
Κ᾿ εἰς τὰ ξωκκλήσια, κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἀγρυπνίας, συνήθως ἤρχετο μετὰ τὰ μεσάνυχτα πάντοτε, ἢ ὁ γερο-Δημήτρης ὁ Ἠπειρώτης ὁ νυχτοβάτης, ἢ ὁ πάτερ Ἰωακείμ, ὁ ἄστεγος μοναχός, συνήθως ξυπόλυτος καὶ ξεσκούφωτος. Ὅταν τὸν ἔβλεπεν ὁ Γιάννης, τότε ᾐσθάνετο ἄκραν εὐθυμίαν, κ᾿ ἐνετρύφα εἰς τὴν θέαν του. Ὁ Ἰωακεὶμ ἵστατο εἰς τὴν ἄλλην γωνίαν τοῦ Τέμπλου, δεξιά, καὶ συνήθως τοῦ ἔδιδον οἱ ψάλται νὰ διαβάσῃ τὸ Ψαλτήρι. Ὁ Γιάννης δὲν ἐχόρταινε νὰ τὸν κοιτάζῃ, κ᾿ ἐγέλα, ἐγέλα μὲ ἡδονὴν ἄρρητον.
*
* *
Καὶ ὅταν δὲν ἦτο πανηγύρι ὁ Γιάννης μὲ τὸ γαϊδουράκι ἔτρεχε συνήθως εἰς τὴν ἐξοχήν. Εἶχεν ἡ μάννα του μικροὺς ἐλαιῶνας καὶ χωραφάκια, κι ὁ πτωχὸς νέος φαίνεται ὅτι κάτι ἔκαμνεν εἰς γεωργικὰς ἀγγαρείας καὶ βοηθητικὰ ἔργα, μὲ ὅλην τὴν ἀδυναμίαν του. Ἀλλὰ καὶ τότε, ὅταν ἐπέρνα ἀπὸ ἐξωκκλήσι, ἐπέζευεν, ἔδενεν εἰς τὴν ρίζαν θύμου τὸ γαϊδούρι καὶ εἰσήρχετο εἰς τὸν ναΐσκον. Ἐκεῖ ἔβγαζεν ἀτάκτους φωνάς, θέλων νὰ μιμηθῇ τοὺς ψάλτας, καὶ κάποτε ἔβαλλε χεῖρα εἰς εἰκονίσματα καὶ τὰ κατεβίβαζε κάτω διὰ νὰ τὰ ξεσκονίσῃ, ὅπως ἐφρόνει· ἄλλοτε ἔβγαζε τὰ θυρόφυλλα τῆς Ἁγίας Πύλης, κ᾿ ἤρχιζε νὰ τὰ πελεκᾷ μὲ τὸ μικρὸν κλαδευτήρι ποὺ εἶχε. Πότε τὰ ἐπανέφερεν εἰς τὴν θέσιν των, καὶ πότε τ᾿ ἄφηνε κάτω εἰς τὸ ἔδαφος, ὅπου ἔτυχε.* *
*
* *
Ἡ Μαλαμὼ τοῦ μπαρμπα-Δημητροῦ, συμβία τοῦ Γιώργη τοῦ Πολύζου, ἦτο ἀπαράμιλλος εἰς τὴν θρησκευτικὴν εὐλάβειαν. Ἄλλη δὲν ἦτον ὡς αὐτὴ νὰ τρέχῃ διαρκῶς σ᾿ ὅλα τὰ ξωκκλήσια, νὰ τ᾿ ἀσβεστώνῃ, νὰ τὰ καλλωπίζῃ, ν᾿ ἀνάφτῃ τὰ κανδήλια, πότε μὲ λάδι δικό της, πότε ἐκ μέρους ἄλλων γυναικῶν εὐπορωτέρων της.* *
Εἶχε μετακομίσει στὶς πλάτες της πέντε ἢ ἓξ παλιοσάνιδα, τὰ ὁποῖα τῆς ἔδωκαν, διὰ νὰ ἐπισκευάσῃ τὴν στέγην τοῦ ναοῦ τοῦ Χριστοῦ στὸ Κάστρον. Ἡ Μαλαμώ, χάριν εὐκολίας, τὰ ἀπέθεσε προσωρινῶς ἔξωθεν τοῦ Κάστρου, πρὸ φοβεροῦ χάσματος τῆς παλαιᾶς γεφύρας, κ᾿ εἰς τὴν κάτω βαθμίδα τῆς ἰλιγγιώδους, μεγαλοβάθρου, κυκλοτεροῦς καὶ πλατείας σκάλας. Ἦτο μεσοβδόμαδα. Ἡ Μαλαμὼ ἔλεγε μέσα της: «Χριστιανὸς δὲν θὰ βρεθῇ νὰ τὰ κλέψῃ». Καὶ ὅμως εὑρέθη. Ὑψηλὰ ἀπὸ τὸ μικρὸν σαθρὸν καλύβι, ὅπου ἦτο ἓν παλιοχώραφον ἀνάμεσα εἰς τὰ ὀρμάνια, ὅπου ἔβοσκε πέντε ἢ ἓξ ψωραλέας αἶγας ὁ Νικολὸς ὁ Μπασιόλης, μακρόθεν ἐπὶ πολλὴν ὥραν ἐτηλεσκόπει τὴν Μαλαμώ, ὥστε εἶχε κάμει στὰ μάτια* νὰ τὴν κοιτάζῃ, κ᾿ ἐμορμύριζε μεγαλοφώνως μέσ᾿ στὰ δόντια του: «Ποῦ τὰ πάει αὐτή, τρομάρα της, τὰ παλιοσάνιδα;»
Τὴν ὑστεραίαν ἡ Μαλαμὼ εἶχε δουλειὰ στὸ σπίτι της, κάτω στὸ χωρίον, τρεῖς ὥρας δρόμον. Τὴν τρίτην ἡμέραν δὲν εὐκαιροῦσεν ὁ σύζυγός της, ὁποὺ ἦτον ὀλίγον κτίστης, ἀλλὰ καὶ ἀγωγιάτης καὶ γεωργός. Τὴν ἄλλην ἦτο Σάββατον, κ᾿ ἡ Μαλαμὼ ἐκατάφερε τὸν σύζυγόν της νὰ ὑπάγουν, μαζὶ καὶ τὸ μουλάρι, νὰ κουβαλήσῃ αὐτὸς ἄμμον κι ἀσβέστην ἀπὸ μίαν ἀνεμιαίαν ἔπαυλιν, ὄχι πολὺ μακρὰν τοῦ Κάστρου, νὰ εἰσέλθουν φέροντες καὶ τὰ σανίδια τ᾿ ἀποτεθειμένα ἔξω, νὰ φθάσουν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Σωτῆρος, κι αὐτὴ ν᾿ ἀσβεστώσῃ, κ᾿ ἐκεῖνος ν᾿ ἀνεβῇ στὸν τοῖχον, πατῶν ὡς εἰς σκαλωσιὲς εἰς τὰ λιποπετροῦντα τοιχία τὰ πλαγινά, νὰ καρφώσῃ τὰ σανίδια εἰς τὸ ἐλλιπὲς μέρος τῆς στέγης, νὰ τὰ ἐπιχρίσῃ μὲ τὴν κονίαν ποὺ θὰ ἐζύμωνε μὲ τὰ ὑλικὰ ποὺ ἔμελλε νὰ μετακομίσῃ.
Φθάνουν εἰς τὰ πρόθυρα τοῦ Κάστρου, κάτω εἰς τὸ βαραθρῶδες τοῦ χάσματος, κοιτάζει ἡ Μαλαμώ. Τὰ σανίδια ἔλειπαν. Ἔκαμε πολλοὺς σταυρούς, ἠπόρησεν, ἠγανάκτησε.
― Τὸ λοιπόν, ποῦ τά ᾽χεις βάλει τὰ σανίδια; ἠρώτησεν ὁ Πολύζος.
―Ἐδῶ τὰ εἶχα βαλμένα, στὸ κάτω σκαλοπάτι τ᾿ ἀκούμπησα.
― Ποῦ εἶναί τα, τὸ λοιπόν;
― Ποῦ ᾽ν᾿ τα; Νὰ κοπῇ τὸ χεράκι του ὅποιος τὰ πῆρε.
― Δὲν σοῦ ᾽πα ἐγώ, βλοημένη, νὰ μὴν κάνῃς μισὲς δουλειές; Ἢ νὰ καρτερέσῃς ἔπρεπε ν᾿ ἀδειάσω, νὰ τὰ κουβαλήσω μὲ τὸ μουλάρι, ἤ, ἀφοῦ τά ᾽φερες, νά ᾽κανες ἀκόμα ἕναν κόπον νὰ τὰ πᾷς ὣς μέσα στὴν Ἐκκλησιά.
― Καὶ ποιὸς ξέρει, ἂν δὲν θὰ τὰ βροῦμε μὲς στὴν Ἐκκλησιά, εἶπε τὸ Μαλαμὼ μὲ εὔκολον θάρρος καὶ πρὸς ἰδίαν της παρηγορίαν. Ἔλα, Χριστέ μου, καμμιὰ καλὴ Χριστιανὴ θὰ ἦρθε χτὲς-προχτὲς ν᾿ ἀνάψῃ τὰ κανδήλια, καὶ τὴν ἐφώτισ᾿ ὁ Θεὸς καὶ τὰ κουβάλησε.
―Ἄμποτε!
Ὁ Πολύζος ἐξεφόρτωσε τὰ ὑλικὰ ἀπὸ τὸ ζῷον, ἔδεσε τὸ ζῷόν του, ἀνέβασε μὲ πολὺν κόπον πρῶτον τὸν σάκκον τῆς ἄμμου, εἶτα τὴν κοπάναν* μὲ τὸν ἀσβέστην ἀνὰ τὴν ὑψηλὴν φοβερὰν σκάλαν, ἡ γυνὴ ἀνῆλθε μὲ τὸ καλαθάκι της, ὅπου εἶχε λάδι, κηρία, ὡς καὶ μικρὰν προμήθειαν τροφίμων. Εἶτα ἐφορτώθη αὐτὴ τὸν ἀσβέστην, ὁ ἀνήρ της ἐπῆρε τὴν ἄμμον καὶ τὸ καλαθάκι, ὑπερέβησαν τὴν σιδηρᾶν πύλην, καὶ εἰσῆλθον εἰς τὸ παλαιὸν ἔρημον χωρίον. Μετὰ δέκα λεπτὰ ἔφθασαν πρὸ τοῦ ναοῦ. Ἐξεφορτώθησαν, ἐκάθισαν νὰ ξαποστάσουν. Τῆς ἐφάνη τῆς Μαλαμῶς ὅτι ἤκουε κάτι ὡς χαλαρὰν καὶ ἄρρυθμον ψαλμῳδίαν ἔσωθεν τοῦ ναοῦ. Δὲν ἐπίστευσε τ᾿ αὐτιά της. Ἐπλησίασεν εἰς τὴν θύραν, τὴν ὤθησεν. Ἡ θύρα ἦτο κλεισμένη ἔνδοθεν. Ἠκούοντο τώρα εὐκρινέστερον αἱ ἄμουσοι ψαλμῳδίαι.
―Ὤχ, Θέ μου, τί νὰ εἶναι; εἶπε τὸ Μαλαμώ. Ἔλα, Πολύζο, νὰ ἰδῇς καὶ ν᾿ ἀκούσῃς. Ἡ πόρτα εἶναι κλειδωμένη ἀπὸ μέσα.
Ἐπλησίασεν ὁ ἄνθρωπος, ἔκρουσεν, ὤθησεν ἰσχυρῶς. Εἰς μάτην. Ἡ θύρα ἦτο πράγματι μανδαλωμένη.
― Τί πειρασμὸς εἶναι αὐτός; ἔκραξε τὸ Μαλαμώ, συνάπτουσα τὰς χεῖρας. Τὰ σανίδια λείπουν ἀπ᾿ ἔξω, ἡ πόρτα τῆς ἐκκλησιᾶς κλειδωμένη, κι οὐρλιάσματα ἄχαρα ἀκούονται μέσα. Τί νά ᾽ν᾿ αὐτό; Μπαίνουν τάχα καὶ στὶς ἐκκλησιὲς πειρασμικὰ* πράγματα;
Ἀπ᾿ ὅλον τὸν ἀκατάληπτον βόμβον τοῦ ἤχου τοῦ ἀκουομένου, ἡ ἀκοή των αἴφνης διέκρινε δὶς ἢ τρὶς τὰς λέξεις: «Χριστὸς Ἀνέστη».
― Χριστὸς Ἀνέστη, ἐπανέλαβεν ἡ Μαλαμώ. Κι ἀκόμα τώρα πέρασε τὸ μεσοσαράκοστο.
Ἦτο τῷ ὄντι Σάββατον τῆς Δ´ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν.
― Μὴν πηαίνῃ ἀλὰ φράγκα αὐτὸς ποὺ εἶναι μέσα; εἶπεν ὁ Πολύζος.
― Στοιχειὸ θὰ εἶναι· ξωρκισμένος ὀξαποδῶ, ἀπήντησεν ἡ Μαλαμώ.
― Κανένας μουρλὸς θὰ εἶναι, εἶπεν ὁ Πολύζος. Ἂς ἰδοῦμε. Μὴν εἶν᾿ ἐκεῖνος ὁ Γιάννης τῆς Λέκαινας;
Ἔκρουσε πάλιν δυνατώτερα τὴν θύραν. Εἶτα ἀνέβλεψεν ἀνὰ τὸν τοῖχον, κ᾿ ἔδειξεν εἰς ὕψος δύο ὀργυιῶν σχεδὸν τὸν μικρὸν φεγγίτην μὲ τὴν χρωματιστὴν ὕαλον, ποὺ ἔφεγγε τὸν ναὸν ἀπὸ τὴν δεξιὰν πλευράν.
― Νὰ μποροῦσα ν᾿ ἀνεβῶ κεῖ ἀπάνω, εἶπεν. Ἔλα, βόηθα, Μαλαμώ, νὰ σωρέψουμε πέτρες πολλές, νὰ τὶς στερεώσουμε, γιὰ ν᾿ ἀνεβῶ ὣς ἐκεῖ.
― Δὲν φωνάζουμε μιά; εἶπε τὸ Μαλαμώ, ἀλλὰ δὲν ὑπῆρξε φωνὴ καὶ ἀκρόασις.
Ἤρχισαν ν᾿ ἀποκόπτουν λίθους ἀπὸ τὰ ἐρείπια τῶν παλαιῶν οἰκιῶν ἐδῶθεν κ᾿ ἐκεῖθεν. Ὅταν συνέλεξαν λίθους ἀρκετούς, ἤρχισεν ὁ Πολύζος νὰ τοὺς στοιβάζῃ εἰς σωρόν. Πλὴν τότε παρ᾿ ἐλπίδα ἠκούσθη κρότος μανδάλου ἢ μοχλίου ἀποσυρομένου καὶ ὀξὺς γέλως ἤχησεν εἰς τὸ χάσμα τῆς διανοιγείσης θύρας.
Ἦτο τῷ ὄντι ὁ Γιάννης τοῦ Λέκα. Ὑπεδέχετο μὲ παιδικοὺς καγχασμοὺς τὴν γυναῖκα καὶ τὸν ἄνδρα της.
―Ἄ! Ἐσύ ᾽σαι λοχεμένε*! εἶπεν ἡ Μαλαμώ· γιατί δὲν ἀκοῦς τόσην ὥρα ποὺ σὲ φωνάζουμε;
Ὁ Γιάννης ἀπήντησε διὰ νέου καγχασμοῦ. Ἐστράφησαν πρὸς τὴν θύραν, καὶ εἶδον τὰ ἐντός.
Ὁ Γιάννης εἶχεν ἀνάψει στὰ μανάλια ὅλα τ᾿ ἀπόκηρα, ὅσα εἶχεν εὑρεῖ ἐκεῖ, εἶχε χύσει τὸ λάδι ἀπὸ τὰ κανδήλια, εἶχε κενώσει ὅλον τὸ λαδικόν, ποὺ ηὗρεν εἰς τὸ ἑρμάρι τῆς βορειοδυτικῆς γωνίας, καὶ εἶχε κατορθώσει νὰ [τ᾿] ἀνάψῃ ὡς πυροφάνι μόνον δύο κανδήλια ἐκ τῶν ἑπτὰ ἢ ὀκτὼ τῶν πρὸ τοῦ Τέμπλου καὶ τοῦ προσκυνηταρίου, καὶ ηὐφραίνετο ψάλλων τὸ «Χριστὸς Ἀνέστη», ὅπως αὐτὸς ἤξευρεν. Εἶχε βαρεθῆ τὴν Σαρακοστήν, ἐπόθει τὸ Πάσχα, καὶ ἤρχισε νὰ τὸ προεορτάζῃ.
Ἀφοῦ ἐγέλασεν ἀρκετά, ἡ Μαλαμὼ ἔσβησε τ᾿ ἀπόκηρα, ἐπροσπάθησε νὰ σκουπίσῃ τὰ χυμένα λάδια, καὶ εἶτα ἐμελέτα ν᾿ ἀρχίσῃ τὸ ἀσβέστωμα. Ἐλησμόνει ἤδη τὰ χαμένα σανίδια. Ἀλλ᾿ ὁ Πολύζος εἶπε:
― Καὶ ποῦ ᾽ν᾿ τὰ σανίδια, Μαλαμώ;
― Ποῦ ᾽ν᾿ τα, μαθές; ἐπανέλαβεν ἡ γυνή.
Τυχαίως καὶ στὸν βρόντον ἡ γυνὴ ἐστράφη πρὸς τὸν πτωχὸν νέον, καὶ τὸν ἠρώτησε:
― Μὴν εἶδες, Γιάννη, τὰ σανίδια πουθενά;
Ὁ ἄκακος νέος ἀπήντησε μόνον:
― Κουβάλας.
Ὁ περὶ οὗ ὁ λόγος τῷ ὄντι εἶχε συναντήσει τὸν Γιάννην κατὰ τὴν προχθές, τὴν ὥραν ὁποὺ ἐκουβάλα τὰ κλοπιμαῖα. Τοῦ ἔδωκε δύο ξυλιὲς ὡς ἀρραβῶνα, καὶ τὸν ἐφοβέρισε νὰ μὴν μαρτυρήσῃ τίποτε. Ὁ Γιάννης ἀπήντησε μὲ τὸ παγωμένον γέλιο του.
Εἶχε ξεχάσει τὶς ξυλιές, ὡς καὶ τὴν φοβέραν. Τὴν ἐπαύριον ἀνεῦρε τὰ κλοπιμαῖα ἡ Μαλαμώ.
(1914)
2014-04-07
Σαν να μην άλλαξε τίποτε..!
Ημύνθησαν περί πάτρης οι άστοργοι πολιτικοί, οι εκ περιτροπής μητρυιοί του ταλαιπώρου ωρφανισμένου Γένους;
Άμυνα περί πάτρης δεν είναι αι σπασμωδικαί, κακομελέτητοι και κακοσύντακτοι επιστρατείαι, ουδέ τα σκωριασμένης επιδεικτικότητος θωρηκτά.
Άμυνα πετρί πάτρης θα ήτο η ευσυνείδητος λειτουργία των θεσμών, η εθνική αγωγή, η χρηστή διοίκησις, η καταπολέμησις του ξένου υλισμού και του πιθηκισμού, του διαφθείραντος το φρόνημα και εκφυλίσαντος σήμερον το έθνος, και η πρόληψις της χρεωκοπίας.
Τις ημύνθη περί πάτρης; Και τι πταίει η γλαυξ, η θρηνούσα επί ερειπίων; Πταίουν οι πλάσαντες τα ερείπια. Και τα ερείπια τα έπλασαν οι ανίκανοι κυβερνήται της Ελλάδος.
Και σήμερον, νέον έτος έρχεται. Και πάλιν τι χρειάζονται οι οιωνοί; Οιωνοί είναι τα πράγματα.
Μόνον ο λαός λέγει. Κάθε πέρσυ και καλλίτερα.
Ας ευχηθώμεν το ερχόμενον έτος να μη είναι χειρότερον από το έτος το φεύγον.
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Εφημερίς “Ακρόπολις”, 1 Ιαν. 1896
Εφημερίς “Ακρόπολις”, 1 Ιαν. 1896
____________________________________________
Ένα κείμενο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για το νέο έτος… 1896! Δημοσιεύθηκε πριν 114 χρόνια, την 1η Ιανουαρίου1896, στην εφημερίδα “ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ”. Σαν να μην άλλαξε τίποτε...
Όταν γράφηκε το άρθρο αυτό, η πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν πολύ κακή. Είχε προηγηθεί το 1893, όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης ομολόγησε δημοσίως: «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Βεβαίως το 1896 ήταν το έτος των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων και της νίκης του Σπύρου Λούη. Το 1897 είχαμε τον ατυχή πόλεμο μέ την Τουρκία. Το 1898 επεβλήθη στην Ελλάδα διεθνής οικονομικός έλεγχος. Οι Μεγάλες Δυνάμεις εγκατέστησαν υπαλλήλους τους μας, οι οποίοι εισέπρατταν για λογαριασμό των ξένων τραπεζών μέρος από τά έσοδα των μονοπωλιακών επιχειρήσεων του Ελληνικού Κράτους. Πρωθυπουργός της Ελλάδας ήταν από το 1895 έως το 1897 ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης, κύριος υπεύθυνος της πτώχευσης του 1893 και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου.
2014-03-31
Συλλογή Υπογραφών: Όχι στην πεζοδόμηση της Πανεπιστημίου
Αναγγέλθηκε η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου που θα βασίζεται σε μελέτη που χρηματοδοτεί το ίδρυμα Ωνάση. Η κατασκευή προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί (προϋπολογισμός μέχρι σήμερα περί τα 92 εκ. Ευρώ) από το κράτος μέσω των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.
Είναι οπωσδήποτε πρωτότυπο η πρωτοβουλία να λαμβάνεται και οι μελέτες για ένα δημόσιο έργο να εκπονούνται από ιδιωτικό φορέα, βάσει μάλιστα, επίσης πρωτότυπου -και πάντως παράτυπου- ιδιωτικού διαγωνισμού.
Όμως η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου -και τα όποια συνοδά έργα- δεν είναι απλώς ένα δημόσιο έργο. Είναι έργο κλίμακας, για το οποίο δεν έχει καν εξεταστεί εάν η πραγματοποίησή του θα διευκολύνει την επανακατοίκηση του ιστορικού κέντρου ή θα οδηγήσει στην περαιτέρω ερήμωση του. Δεν έχει εξ’ άλλου αποφασιστεί νομίμως η προτεραιότητα της υλοποίησής του υπό το πρίσμα των σημερινών συνθηκών λειτουργίας της Αθήνας, της πραγματικής υποβάθμισης του ιστορικού πυρήνα της, αλλά και της παρούσας οικονομικής συγκυρίας.
Πρόκειται για μείζον έργο που θα επηρεάσει τη μορφή και τη ζωή της πρωτεύουσας για τις επόμενες δεκαετίες και δεν έχει καμία σχέση με προηγούμενες πεζοδρομήσεις (π.χ. Δ. Αρεοπαγίτου, Βουκουρεστίου, Ερμού κλπ., τις οποίες υποστηρίξαμε και έχουν ομορφύνει την πόλη).. Τέτοια έργα που απαιτούν μείζονες αποφάσεις οφείλουν να ακολουθούν τα θεσμοθετημένα στάδια των μελετών και της διαβούλευσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η απόφαση ελήφθη ιδιωτικώς και στο παρά πέντε εκπονούνται κάποιες κουτσουρεμένες μελέτες -χρήσεων γης, κυκλοφοριακές, περιβαλλοντικών επιπτώσεων- με απ’ ευθείας αναθέσεις για να υποστηρίξουν εκ των υστέρων την ειλημμένη απόφαση.
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι πολλά, όπως το εάν έχουν εκπονηθεί: (1) μελέτη σκοπιμότητας, (2) ολοκληρωμένες κυκλοφοριακές μελέτες -και βάσει ποίων στοιχείων- που να προβλέπουν τι θα γίνει με το σημερινό φόρτο των μετακινήσεων και ποια τα συμπεράσματά τους, (3) μελέτη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτής της πεζοδρόμησης (συμπεριλαμβανομένης της μόλυνσης της ατμόσφαιρας) και της συνεπακόλουθης διοχέτευσης, έστω μέρους, της κυκλοφορίας σε άλλες οδούς και ποιες, (4) μελέτες για τις κοινωνικές επιπτώσεις από την πεζοδρόμηση και (5) μελέτη επιπτώσεων στις άμεσα γειτονικές και στις γενικώτερα επηρεαζόμενες περιοχές της Αθήνας.
Είναι σαφές ότι η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου απαιτεί την εκπόνηση όλων των παραπάνω μελετών, καθώς και την πραγματοποίηση διάφορων προηγούμενων έργων και δράσεων που θα αμβλύνουν τις επιπτώσεις και που αποτελούν προαπαιτούμενα για την επιτυχία του εγχειρήματος. Ποια είναι αυτά, θα χρηματοδοτηθούν και αυτά από το ΕΣΠΑ, έχει προγραμματιστεί η υλοποίησή τους, πότε θα γίνουν, και αν γίνουν θα είναι πριν από τον αποκλεισμό της κυκλοφορίας οχημάτων στην Πανεπιστημίου;
Επειδή πιστεύουμε ότι προωθείται “στην τούρλα του Σαββάτου” το πιο δραστικό έργο για τη ζωή και τελικά την ύπαρξη της Αθήνας χωρίς να εξεταστούν διεξοδικά οι επιπτώσεις του, χωρίς να υπάρχει η βεβαιότητα της συντονισμένης και συνεχούς συνεργασίας όλων των φορέων που τυχόν εμπλέκονται (Υπουργεία, Δήμοι, Αστυνομία κλπ) θεωρούμε ότι το έργο δεν πρέπει να προωθηθεί, πρέπει να προηγηθεί έγκυρη και λεπτομερής μελέτη και σε βάθος διαβούλευση και μόνον τότε, αν τα αποτελέσματα είναι θετικά να προχωρήσει η υλοποίησή του.
Σήμερα, με τις υπάρχουσες συνθήκες, είναι ορατός ο κίνδυνος, αν όχι η βεβαιότητα, ότι η υλοποίηση του έργου θα σημάνει την οριστική καταστροφή της Αθήνας. Και εμείς που υπογράφουμε την Αθήνα την αγαπάμε, την πονάμε και θέλουμε να γίνει η πόλη που θα αντιστοιχεί στην αγάπη μας. Για λόγους βιωματικούς και όχι δημοσίων σχέσεων.
ΟΝΟΜΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΗΛΕΚΤΡ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
_______________________________________
* Όσοι επιθυμείτε να υπογράψετε το παραπάνω κείμενο,
επικοινωνήστε με την Μαργαρίτα Πατσιλίβα:
επικοινωνήστε με την Μαργαρίτα Πατσιλίβα:
Email marg.patsiliva@gmail.com
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)